Çka mund t'i ofrojë BOTËS GRUPI G7?

Shkruan: Peter Apps

Rusia u pezullua nga grupi për shkak të aneksimit të Krimesë në vitin 2014

T akimet e grupit G8, që përbëhej nga shtetet më të pasura të botës, ishte një stërvitje e konsensusit me një koreografi të mirë. Lidershipi kryesisht teknokratik, centrist i vendeve të mëdha, diskutonte si ta përshtaste ekonominë botërore, si t'iu ndihmohej atyre që besohej se kishin mbetur prapa dhe, në përgjithësi, për të uruar njëri-tjetrin për vlerat e përbashkëta progresive dhe demokratike. Takimi i 8-9 qershorit i grupit, tani G7 në Kebek - Rusia u pezullua për aneksimin e Krimesë në vitin 2014 - mezi mund të duket më ndryshe, më shumë për shkak të alarmit dhe acarimit të mikpritësit të saj, kryeministrit kanadez Justin Trudeau. Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, javën e shkuar, i zemëroi gjashtë vendet e tjera duke nisur në mënyrë efektive një luftë tregtare, dhe takimi do të jetë nën hije nga shqetësimi në rritje që qeveria e re populiste italiane do ta kthejë eurozonën në krizë.

Rikthimi në kohët më të parashikueshme

Është e paqartë se çfarë mund të arrihet realisht në këtë samit. Agjenda kanadeze në shumë aspekte është një rikthim në kohët më të parashikueshme; fokusi i saj është gjetja e rrugëve për të zgjeruar rritjen ekonomike dhe për të menaxhuar ndryshimet klimatike. Por në realitet, veprimi i fundit shkatërrues tregtar i Trump-it - imponimi i tarifave të larta për metale të importuara nga Meksika, Kanadaja dhe Bashkimi Evropian - do të jetë një çështje e rëndësishme. Kjo është për të të ardhur keq. Që nga kriza financiare e vitit 2008, organi i vërtetë vendimmarrës për çështjet ndërkombëtare duhet të kishte qenë grupi më i gjerë, G20, megjithëse ky grup shpesh ka qenë jofunksional. G7 megjithatë ofron një mundësi të ndryshme - një shans për ata që janë përgjegjës për të luftuar për një kauzë edhe më të madhe: çfarë në të vërtetë dëshiron Perëndimi demokratik dhe aleatët e tij, veçanërisht Japonia. Çfarë i ofrojnë ata botës dhe si mund t'i mbrojnë ato vlera? Tani ekziston një krizë gjithnjë e më të qartë e besimit në institucionet demokratike perëndimore - dhe ngritja e udhëheqësve bizarë si Trump, këtë javë duke shpallur besimin e tij që ai mund të falë veten për çdo keqbërje, ndodh në një kohë të ndryshimeve të thella gjeopolitike. Tensionet ushtarake dhe më të gjera me Rusinë dhe Kinën, gjithnjë e më autokratike dhe vetëbesuese, po rriten pothuajse çdo javë.

Dëmtimi i standardeve të jetesës

Siç tregon fitorja zgjedhore e Trumpit dhe retorika e luftës tregtare, konsensusi rreth ndërtimit të një ekonomie më të globalizuar është gjithashtu i dëmtuar rëndë. Edhe në demokracitë dhe autokracitë, ka shqetësime se raundi i ardhshëm i mekanizimit industrial mund të kushtojë vende pune dhe të dëmtojë standardet e jetesës, pa ndonjë strategji të qartë ndërkombëtare për ta zbutur atë. Kjo është një fushë që mbledhja e G7-tës ka ndërmend ta trajtojë, edhe pse duke pasur parasysh sasinë e kufizuar të kohës qëka në dispozicion për këtë, ndonjë zbulim i madh duket i pamundur, për të mos thënë më tepër. Problemi më i gjerë me të cilin ballafaqohet Perëndimi është relativisht i thjeshtë. Gjatë pjesës më të madhe të shekujve të fundit, kontrata shoqërore e demokracisë kapitaliste ka qenë që ajo do të sjellë sikur rritjen e standardeve të jetesës ashtu edhe lirinë më të madhe personale për qytetarët e saj. Me rrogat në ngecje dhe kërkesat në rritje për shëndetin dhe sistemet sociale nga një popullsi e plakur, kjo që tani duket shumë më pak e sigurt. Ndër grupet e mëdha të shoqërisë, ekziston gjithashtu një dyshim në rritje se sistemet ekzistuese demokratike sigurojnë cilësinë e udhëheqjes së kërkuar. Frustrimet me krerët teknologjikë të dekadës së fundit ishin grumbulluar prej vitesh - dhe tani pjesa më e madhe e shoqërisë urbane është e tmerruar nga shfaqja e populistëve sikur Trump. Edhe pse centristët relativë ende mbizotërojnë - veçanërisht në Francën e presidentit Emmanuel Macron dhe në partinë e kancelares Angela Merkel - partitë e të djathtës ekstreme janë në rritje dhe mund të fitojnë më shumë pushtet gjatë dekadës së ardhshme. Udhëheqësit politikë të Britanisë mund të dëshirojnë ta shohin veten si 'në mes të rrugës' dhe pjesë e rrjedhës së përgjegjshme kryesore, por referendumi i vitit 2016 për largimin nga Bashkimi Evropian i bën ata të përqafojnë një Brexit gjithnjë e më të paparashikueshëm. Ndër udhëheqësit e G7-tës, vetëm Trudeau i Kanadasë dhe Shinzo Abe i Japonisë nuk përballen me trazira serioze populiste në shtëpi. Midis këtij vështrimi të zymtë, menaxherializmi ndoshta nuk është befasues. Do të ishte mirë, po qe se G7- ta të ishte në gjendje ta përshkruante gjithashtu një tregim rreth asaj që Perëndimi bën si duhet.

Egërsia e pushtetit të pakufizuar të qeverisë

Pavarësisht nga të metat e tyre, demokracitë liberale mbeten në mesin e vendeve të vetme në botë ku qytetarët nuk janë në frikë nga ata në pushtet, ku liria dhe madje jeta janë të mbrojtura gjerësisht nga egërsia e pushtetit të pakufizuar të qeverisë. Edhe përkundër sfidave që vijnë nga rritja e barrës së moshës dhe shëndetit, ato ende ofrojnë rrjetet më të mira të sigurisë shoqërore në botë. Thënë thjesht, ato mbeten vendet më të mira për të jetuar - edhe nëse ky fakt ndihmon në lindjen e sfidës së tyre më të madhe: si ta menaxhojnë migrimin nga popullatat që i shohin ato përfitime shumë më qartë. Një dekadë më parë, këto ishin gjëra që pjesa tjetër e botës supozonte se gjithashtu ishin duke shkuar përpara - bile edhe Kina, Rusia dhe shtetet e tjera diktatoriale. Kjo qartazi nuk është më kështu - në të shumtën e rasteve të drejtat e njeriut dhe liria janë zhdukur globalisht në pesë vitet e fundit. Por kjo e bën më të rëndësishme që shtetet e G7-tës të mblidhen së bashku dhe t'ia kujtojnë botës - dhe ndoshta më e rëndësishmja, vetes - atë që ata besojnë dhe përse mendojnë se ka rëndësi. Kjo nuk duket si një rezultat i mundshëm i samitit të Kanadasë. Edhe në qoftë se do të ishte, ditët në të cilat ky grup mund të diktonte dhe të mbante ligjërata për pjesën tjetër të botës, kryesisht i pasfiduar, kanë shumë kohë që kanë kaluar. Megjithatë, nëse shtetet e G7-tës - ose ata që jetojnë në to - nuk mund të përmbledhin veten dhe të përcaktojnë vlerat e tyre në vitet dhe dekadat që vijnë, ato mund të habiten kur ta zbulojnë se sa shumë ende kanë për të humbur.

(Peter Apps është analist i i Reutersit për çështje globale) 

(Kosova Sot)