E ardhmja jo e sigurt e ekonomisë globale

E ardhmja jo e sigurt e ekonomisë globale
  • 11 July 2018 - 08:24

Shkruan: Jim O'Neill 

Për të qenë të sigurt, zbutja ekonomike e Evropës mund të dëshmohet e përkohshme dhe PMI-të (PMI - sigurimi i hipotekës private) për vendet e eurozonës u forcuan disi në qershor, pas disa muajsh rënieje të dukshme Në fillim të vitit 2018, pjesa më e madhe e ekonomisë botërore po përjetonte një rimëkëmbje ciklike të sinkronizuar që dukej të paralajmëronte një periudhë më të gjatë të rritjes së qëndrueshme dhe një fund të periudhës dhjetë vjeçare nga rënia e vitit 2008. Pavarësisht nga tronditja e Brexitit, retë e stuhishme mbi Lindjen e Mesme dhe gadishullin Korean dhe sjellja e paparashikueshme e presidentit të SHBA-së, Donald Trump, rritja e investimeve dhe pagave, së bashku me rënien e normave të papunësisë, duket të jetë në përmirësim e sipër.

Rënia e eksporteve të Koresë së Jugut

Megjithatë, siç paralajmërova në janar, "gjendja globale u zhvendos nga frika nga rreziqet politike, te harresa, edhe pse shumë rreziqe të tilla janë ende të mëdha". Për më tepër shqetësohesha se a do të vazhdojë kjo edhe pas gjysmës së parë të vitit 2018, duke pasur parasysh komplikimet e parashikueshme, sikur që është shtrëngimi i politikës monetare në të gjitha ekonomitë e përparuara, veçanërisht në SHBA. Tani jemi tani në gjysmën e vitit 2018, dhe disa prej atyre treguesve të njëjtë nuk duken më aq mirë. Ndërkohë që Treguesi i blerjes për qershor, i Institutit Amerikan për Menaxhimin e Furnizimit (PMI) mbetet shumë i fuqishëm, anketat e tjera të krahasueshme në mbarë botën nuk janë pothuajse aq të forta sa gjashtë muaj më parë. Më e rëndësishmja, aktiviteti i biznesit është ngadalësuar si në Kinë ashtu edhe në Evropë. Një tjetër tregues kyç janë të dhënat tregtare të Koresë së Jugut, të cilat publikohen çdo muaj dhe para të dhënave të çdo vendi tjetër. Më 1 korrik mësuam se eksportet e Koresë së Jugut kishin rënë në qershor të vitit 2018, krahasuar me një vit më parë. Ndërsa viti 2017 ishte një vit rekord për fuqinë nominale të eksportit të vendit, viti 2018 ka çuar në disa muaj të performancës të ngadalësuar. Ironikisht, kjo rënie përkon me marrëdhëniet e përmirësuara me Korenë e Veriut, ndërkohë që performanca e fortë e vitit të kaluar ndodhi përkundër krizës bërthamore në gadishullin korean. Rënia e eksporteve të Koresë së Jugut kërkon një analizë të kujdesshme pasuese, si për të dhënat e tregtisë së ekonomive të mëdha, ashtu edhe për të dhënat e korrikut të Koresë së Jugut, kur ato të publikohen më 1 gusht. Duke pasur parasysh shkallëzimin shqetësues të tarifave të importit të vendosura nga Trump, si dhe masave hakmarrëse të aplikuara nga Kina, Bashkimi Evropian dhe të tjerët, nuk duhet të habitemi nëse vazhdon dobësimi i tregtisë globale.

Dominimi i SHBA-së dhe i Kinës

Thënë këtë, gjithashtu nuk duhet të supozojmë se numrat e tregtisë në rënie janë një rezultat i drejtpërdrejtë i tarifave. Ne ende nuk kemi një ndarje të plotë rajonale të ecurisë së eksportit. Por, nga të dhënat që janë në dispozicion për 20 ditët e para të qershorit, mund të shohim se eksportet e Koresë së Jugut në SHBA dhe Kinë ishin në të vërtetë mjaft të forta; dobësia ishte në eksportet e Shoqatës së Vendeve të Azisë Juglindore dhe Lindjes së Mesme. Nëse kjo vazhdon të ndodhë, ka më pak arsye për t'u shqetësuar se performanca e fortë e tregtisë botërore gjatë 12-18 muajve të fundit është duke u zmbrapsur. Në fund të fundit, ne jemi në një dekadë në të cilën ekonomia botërore është e dominuar nga aktiviteti në SHBA dhe Kinë. Sipas llogaritjeve të mia, 85% e rritjes së GDP-së nominale në mbarë botën që nga viti 2010 është për shkak të këtyre dy vendeve, me SHBA-në përgjegjëse për 35% dhe Kinën për 50%. Pra, për aq kohë sa Kina dhe SHBA-ja i kanë punët mirë, ekonomia globale mund të pritet të mbështesë rritjen vjetore të prodhimit prej rreth 3.4%. Sa për pjesën tjetër të botës, treguesit ekonomikë nga kjo periudhë e vitit të kaluar deri në fillim të vitit 2018 dukej se sugjeronin se shumë interpretues më parë të dobët ishin më në fund në mendje. Në terma nominalë të dollarit, Brazili, BE-ja, Japonia dhe Rusia përjetuan rënie të lehta që nga viti 2010, por treguan shenja përmirësimi në vitin 2017. Për shembull, në këtë kohë, vitin e kaluar, BE-ja dukej sikur ishte në majë të një rimëkëmbjeje të fuqishme dhe të përhapur ciklike. Por, kjo nuk duket të jetë rasti. Ekonomitë kyçe si Franca dhe Gjermania kanë përjetuar një ngadalësim, ndoshta për shkak të frikës nga një luftë globale tregtare. Dhe, sigurisht, negociatat e përgatitura për Brexitin, qeveria e re anti-establishment e Italisë dhe një krizë politike brenda BE-së mbi imigracionin, kanë krijuar të gjitha një pasiguri më të madhe ekonomike. Kriza e emigracionit, në veçanti, mund të ketë pasoja të rënda si për qeverinë e kancelares gjermane Angela Merkel, po ashtu edhe për kohezionin e BE-së. Tarifat e fshehta Për të qenë të sigurt, zbutja ekonomike e Evropës mund të dëshmohet e përkohshme dhe PMI-të (PMI - sigurimi i hipotekës private) për vendet e eurozonës u forcuan disi në qershor, pas disa muajsh rënieje të dukshme. Por, do të ishte e pamend po të përjashtohej ajo më e keqja. Megjithatë, siç e kemi parë, qëndrueshmëria e rritjes globale varet shumë nga SHBAja dhe Kina. Natyrisht, nëse këta dy gjigantë ekonomikë do të fillojnë të godasin tregtinë me tarifa të fshehta, atëherë të dyja do të humbasin - dhe kështu do të jetë edhe ekonomia botërore. Për SHBAnë, ku konsumi përbën rreth 70% të GDP-së, tregtia pozitive ndërkombëtare dhe klima e qëndrueshme dhe miqësore e investimeve janë thelbësore për një rritje të qëndrueshme. Mbetet të shpresojmë që dikush i afërt me Trumpin mund ta kthejë atë prapa, para se politika e tij ta prishë rimëkëmbjen e shumëpritur në botë.

(Jim O'Neill është profesor i ekonomisë në Universitetin e Mançesterit)

Ky shkrim është shkruar ekskluzivisht për PROJECT SYNDICATE, pjesë e së cilës është gazeta "Kosova Sot"

(Kosova Sot)