Diktatura polake e mitit
Shkruan: Slawomir Sierakowski
Nuk është surprizë që Partia e ligjit dhe drejtësisë, që është në pushtet ("PiS"), anuloi me të shpejtë "ligjin e vet të kujtesës". Legjislacioni origjinal ftoi zemërimin ndërkombëtar, veçanërisht nga Izraeli. Edhe presidenti i SHBA-së, Donald Trump, zakonisht një mik i ngushtë me nacionalistët polakë, tregoi se ai nuk do të takohej me udhëheqësit polakë derisa kriza të zgjidhej Nuk ka histori të arratisjes në Poloni. Në një seancë të mbyllur në fund të qershorit, Sejmi polak (dhoma e ulët e parlamentit) nxitoi një ndryshim në Aktin mbi Institutin e Kujtimeve Kombëtare, duke rikthyer një ndryshim tjetër që ishte miratuar në janar të këtij viti. Efektivisht menjëherë, fajësimi i Polonisë për krimet naziste të Luftës së Dytë Botërore, nuk do të ndëshkohej më tej me tre vjet burg. Nuk është surprizë që Partia e ligjit dhe drejtësisë, që është në pushtet ("PiS"), anuloi me të shpejtë "ligjin e vet të kujtesës". Legjislacioni origjinal ftoi zemërimin ndërkombëtar, veçanërisht nga Izraeli. Edhe Presidenti i SHBA-së, Donald Trump - zakonisht një mik i ngushtë me nacionalistët polakë - tregoi se ai nuk do të takohej me udhëheqësit polakë derisa kriza të zgjidhej. Prapëseprapë, mënyra se si qeveria polake veproi në korrigjimin e këtij ligji ishte absurde. Për një gjë, i gjithë procesi u krye në fshehtësi, deri në atë pikë sa marrëdhëniet izraelito-polake u ndërmjetësuan nga agjencitë përkatëse të inteligjencës, që propozuesi kryesor i ligjit, ministri polak i Drejtësisë, Zbigniew Ziobro, të mos kuptonte se çka ishte duke u bërë. Ziobro është rivali kryesor i kryeministrit polak Mateusz Morawiecki në betejën për ndikimin për ndikim te kryetari i PiS-it, Jaroslaw Kaczynski. Kështu, kur u miratua amendamenti i ri, Morawiecki nuk ngurroi të merrte meritën për shpëtimin e imazhit të Polonisë. Ai dhe kryeministri izraelit Binyamin Netanjahu nënshkruan një deklaratë të shpejtë duke i dhënë fund mosmarrëveshjes midis vendeve të tyre; dhe qeveria polake bleu reklama të plota në gazetat kryesore në mbarë botën - duke përfshirë tri të përditshmet më të mëdha izraelite - për ta promovuar tekstin e deklaratës.
Gjuha në lidhje me heroizmin polak Megjithatë, pikërisht kur Qeveria polake dukej sikur i kishte zgjidhur problemet e saj, Qendra e kujtimit të Holokaustit të Izraelit, Yad Vashem dhe ministri i Arsimit dhe çështjeve të diasporës, Naftali Bennett, bënë denoncime të ashpra ndaj deklaratës së përbashkët. Siç ndodh zakonisht, shtytja brenda Izraelit për të dënuar Ligjin e kujtimit të Polonisë u nis nga opozita izraelite dhe Netanyahu thjesht e kishte mbështetur këtë, sepse nuk kishte zgjedhje tjetër. Në këtë rast, Netanyahu - një populist edhe vetë - ishte i etur për të zgjidhur konfliktin me qeverinë e partisë PiS, sepse ai nuk donte të tjetërsonte aleatin më të besueshëm të Izraelit brenda Bashkimit Evropian. Kjo shpjegon pse deklarata e përbashkët është kaq e theksuar për caktimin e fajësisë për kampet e vdekjes naziste vetëm për gjermanët. Për më tepër, duket sikur sugjeron se e keqja e antipolonizmit është disi e krahasueshme në intensitet me atë të antisemitizmit. Interesante është se, derisa versioni polak i deklaratës i pranon rastet individuale të "mizorisë ndaj çifutëve" nga polakët, versioni hebraik thotë se "ne e pranojmë dhe dënojmë çdo incident të mizorisë". Por të dyja versionet menjëherë vazhdojnë të "kujtojnë aktet heroike të polakëve të shumtë, sidomos të të drejtëve midis kombeve, të cilët rrezikuan jetën e tyre për të shpëtuar popullin hebre". Në seksionin e ardhshëm, ka vetëm një referim të fshehur ndaj "szmalcownik"-ëve të cilët, "pavarësisht prej origjinës së tyre, fesë apo botëkuptimit, zbuluan anën e tyre më të errët." Në të kundërt, gjuha në lidhje me heroizmin polak është shumë konkrete dhe përfshin gjithë kombin. "Shteti polak nëntokësor i mbikëqyrur nga Qeveria polake në mërgim krijoi një mekanizëm të ndihmës dhe mbështetjes sistematike për popullin hebre dhe gjykatat e tij i dënuan polakët për bashkëpunim me autoritetet gjermane të okupimit, duke përfshirë edhe denoncimin e hebrenjve". Ky është një histori e shpikur. Siç thekson Bennett, ndërsa disa polakë i ndihmonin hebrenjtë, "këto veprimtari ishin të pakta dhe jo qendrore." Kështu, deklarata e përbashkët trajton gabimisht "bërësit e rrallë të mirësisë" si një "fenomen i zakonshëm" dhe "ngjarjet e përhapura të [polakëve ] duke dorëzuar [hebrenjtë] si "të rralla".
Mbështetësit e deklaratës së përbashkët Karakterizimi i Bennett-it mbështetet nga një hulumtim tërësor, sidomos Night Without a End: The Fate of Jews in Selected Counties of Occupied Poland (Fati i hebrenjve në qarqet e përzgjedhura të Polonisë së pushtuar), një libër me dy vëllime të redaktuar nga Barbara Engelking dhe Jan Grabowski nga Qendra Polake për Hulumtime të Holokaustit. Sipas të dhënave të librit të nëntë qarqeve polake të okupuara gjermane, dy të tretat e 250,000 hebrenjve që u arratisën gjatë "likuidimit" të nazistëve të getove hebraike në vitin 1942 u vranë deri në vitin 1945, shumica e tyre nga polakët ose me pjesëmarrjen polake. Natyrisht, mbështetësit e deklaratës së përbashkët do të vunë në dukje se vetë Yad Vashem ka njohur më shumë polakë (6,863) se çdo kombësi tjetër si "Të Drejtët midis Kombeve", të cilët ndihmuan hebrenjtë. Por, kjo është një lojë e pastër me fjalë. Polonia ishte atdhe për më shumë se tre milionë hebrenj para luftës dhe gjermanët ndërtuan kampet e tyre të vdekjes në territorin polak. Pra, nga ku tjetër do të vijnë "Të Drejtët midis kombeve", nëse jo Polonia? Asnjë nga këto nuk do të thotë se polakët janë kolektivisht më të këqij ose më të mirë se çdo komb tjetër. Në të vërtetë, historiani i Universitetit "Yale", Timothy D. Snyder, i cili vështirë se mund të akuzohet për ndjenja antipolake, arriti në përfundimin se polakët janë sjellë pak a shumë njëjtë me popujt e tjerë në rrethana të ngjashme. Heroizmi është i rrallë, që është pikërisht pse akordohen nderime të tilla të larta. Nëse një vend i tërë do të mund të ishte heroik, atëherë termi do ta humbte çdo kuptim. Lufta e dëshpëruar e Kaczynski dhe Morawiecki për të ndezur qëndrimin historik të Polonisë është një përpjekje e humbur. Siç na kujton Snyder, ishte kreu polak i nëntokës, Wladyssaw Bartoszewski, ai i cili ndoshta e tha atë më mirë: "Individët që punonin në të mirë të hebrenjve nuk kërkuan së pari leje nga populli polak për ta bërë një gjë të tillë".
(Kosova Sot)
Nuk është surprizë që Partia e ligjit dhe drejtësisë, që është në pushtet ("PiS"), anuloi me të shpejtë "ligjin e vet të kujtesës". Legjislacioni origjinal ftoi zemërimin ndërkombëtar, veçanërisht nga Izraeli. Edhe presidenti i SHBA-së, Donald Trump, zakonisht një mik i ngushtë me nacionalistët polakë, tregoi se ai nuk do të takohej me udhëheqësit polakë derisa kriza të zgjidhej Nuk ka histori të arratisjes në Poloni. Në një seancë të mbyllur në fund të qershorit, Sejmi polak (dhoma e ulët e parlamentit) nxitoi një ndryshim në Aktin mbi Institutin e Kujtimeve Kombëtare, duke rikthyer një ndryshim tjetër që ishte miratuar në janar të këtij viti. Efektivisht menjëherë, fajësimi i Polonisë për krimet naziste të Luftës së Dytë Botërore, nuk do të ndëshkohej më tej me tre vjet burg. Nuk është surprizë që Partia e ligjit dhe drejtësisë, që është në pushtet ("PiS"), anuloi me të shpejtë "ligjin e vet të kujtesës". Legjislacioni origjinal ftoi zemërimin ndërkombëtar, veçanërisht nga Izraeli. Edhe Presidenti i SHBA-së, Donald Trump - zakonisht një mik i ngushtë me nacionalistët polakë - tregoi se ai nuk do të takohej me udhëheqësit polakë derisa kriza të zgjidhej. Prapëseprapë, mënyra se si qeveria polake veproi në korrigjimin e këtij ligji ishte absurde. Për një gjë, i gjithë procesi u krye në fshehtësi, deri në atë pikë sa marrëdhëniet izraelito-polake u ndërmjetësuan nga agjencitë përkatëse të inteligjencës, që propozuesi kryesor i ligjit, ministri polak i Drejtësisë, Zbigniew Ziobro, të mos kuptonte se çka ishte duke u bërë. Ziobro është rivali kryesor i kryeministrit polak Mateusz Morawiecki në betejën për ndikimin për ndikim te kryetari i PiS-it, Jaroslaw Kaczynski. Kështu, kur u miratua amendamenti i ri, Morawiecki nuk ngurroi të merrte meritën për shpëtimin e imazhit të Polonisë. Ai dhe kryeministri izraelit Binyamin Netanjahu nënshkruan një deklaratë të shpejtë duke i dhënë fund mosmarrëveshjes midis vendeve të tyre; dhe qeveria polake bleu reklama të plota në gazetat kryesore në mbarë botën - duke përfshirë tri të përditshmet më të mëdha izraelite - për ta promovuar tekstin e deklaratës.
Gjuha në lidhje me heroizmin polak Megjithatë, pikërisht kur Qeveria polake dukej sikur i kishte zgjidhur problemet e saj, Qendra e kujtimit të Holokaustit të Izraelit, Yad Vashem dhe ministri i Arsimit dhe çështjeve të diasporës, Naftali Bennett, bënë denoncime të ashpra ndaj deklaratës së përbashkët. Siç ndodh zakonisht, shtytja brenda Izraelit për të dënuar Ligjin e kujtimit të Polonisë u nis nga opozita izraelite dhe Netanyahu thjesht e kishte mbështetur këtë, sepse nuk kishte zgjedhje tjetër. Në këtë rast, Netanyahu - një populist edhe vetë - ishte i etur për të zgjidhur konfliktin me qeverinë e partisë PiS, sepse ai nuk donte të tjetërsonte aleatin më të besueshëm të Izraelit brenda Bashkimit Evropian. Kjo shpjegon pse deklarata e përbashkët është kaq e theksuar për caktimin e fajësisë për kampet e vdekjes naziste vetëm për gjermanët. Për më tepër, duket sikur sugjeron se e keqja e antipolonizmit është disi e krahasueshme në intensitet me atë të antisemitizmit. Interesante është se, derisa versioni polak i deklaratës i pranon rastet individuale të "mizorisë ndaj çifutëve" nga polakët, versioni hebraik thotë se "ne e pranojmë dhe dënojmë çdo incident të mizorisë". Por të dyja versionet menjëherë vazhdojnë të "kujtojnë aktet heroike të polakëve të shumtë, sidomos të të drejtëve midis kombeve, të cilët rrezikuan jetën e tyre për të shpëtuar popullin hebre". Në seksionin e ardhshëm, ka vetëm një referim të fshehur ndaj "szmalcownik"-ëve të cilët, "pavarësisht prej origjinës së tyre, fesë apo botëkuptimit, zbuluan anën e tyre më të errët." Në të kundërt, gjuha në lidhje me heroizmin polak është shumë konkrete dhe përfshin gjithë kombin. "Shteti polak nëntokësor i mbikëqyrur nga Qeveria polake në mërgim krijoi një mekanizëm të ndihmës dhe mbështetjes sistematike për popullin hebre dhe gjykatat e tij i dënuan polakët për bashkëpunim me autoritetet gjermane të okupimit, duke përfshirë edhe denoncimin e hebrenjve". Ky është një histori e shpikur. Siç thekson Bennett, ndërsa disa polakë i ndihmonin hebrenjtë, "këto veprimtari ishin të pakta dhe jo qendrore." Kështu, deklarata e përbashkët trajton gabimisht "bërësit e rrallë të mirësisë" si një "fenomen i zakonshëm" dhe "ngjarjet e përhapura të [polakëve ] duke dorëzuar [hebrenjtë] si "të rralla".
Mbështetësit e deklaratës së përbashkët Karakterizimi i Bennett-it mbështetet nga një hulumtim tërësor, sidomos Night Without a End: The Fate of Jews in Selected Counties of Occupied Poland (Fati i hebrenjve në qarqet e përzgjedhura të Polonisë së pushtuar), një libër me dy vëllime të redaktuar nga Barbara Engelking dhe Jan Grabowski nga Qendra Polake për Hulumtime të Holokaustit. Sipas të dhënave të librit të nëntë qarqeve polake të okupuara gjermane, dy të tretat e 250,000 hebrenjve që u arratisën gjatë "likuidimit" të nazistëve të getove hebraike në vitin 1942 u vranë deri në vitin 1945, shumica e tyre nga polakët ose me pjesëmarrjen polake. Natyrisht, mbështetësit e deklaratës së përbashkët do të vunë në dukje se vetë Yad Vashem ka njohur më shumë polakë (6,863) se çdo kombësi tjetër si "Të Drejtët midis Kombeve", të cilët ndihmuan hebrenjtë. Por, kjo është një lojë e pastër me fjalë. Polonia ishte atdhe për më shumë se tre milionë hebrenj para luftës dhe gjermanët ndërtuan kampet e tyre të vdekjes në territorin polak. Pra, nga ku tjetër do të vijnë "Të Drejtët midis kombeve", nëse jo Polonia? Asnjë nga këto nuk do të thotë se polakët janë kolektivisht më të këqij ose më të mirë se çdo komb tjetër. Në të vërtetë, historiani i Universitetit "Yale", Timothy D. Snyder, i cili vështirë se mund të akuzohet për ndjenja antipolake, arriti në përfundimin se polakët janë sjellë pak a shumë njëjtë me popujt e tjerë në rrethana të ngjashme. Heroizmi është i rrallë, që është pikërisht pse akordohen nderime të tilla të larta. Nëse një vend i tërë do të mund të ishte heroik, atëherë termi do ta humbte çdo kuptim. Lufta e dëshpëruar e Kaczynski dhe Morawiecki për të ndezur qëndrimin historik të Polonisë është një përpjekje e humbur. Siç na kujton Snyder, ishte kreu polak i nëntokës, Wladyssaw Bartoszewski, ai i cili ndoshta e tha atë më mirë: "Individët që punonin në të mirë të hebrenjve nuk kërkuan së pari leje nga populli polak për ta bërë një gjë të tillë".
(Kosova Sot)
