Britania dhe Franca kanë nevojë për njëra-tjetrën
Shkruan: PHILIP STEPHENS
Ah, francezët e dreqit! Së pari nuk na linin të hynim në BE. Tani ata po na e bëjnë të vështirë që të largohemi nga aty! Zemërimi i ministrit britanik mund të falet deri diku. Parisi është i vështirë. Por pastaj, neurozat që kanë hartuar kursin evropian të Britanisë kanë qenë gjithnjë të lidhura me fqinjin më të afërt kontinental të saj. Nuk ka ndihmuar fakti që gjenerali të kishte të drejtë. Duke vënë veton ndaj hyrjes të Britanisë në tregun e përbashkët në vitin 1963, presidenti Charles de Gaulle deklaroi se anglezët kurrë nuk do të ndërpresin lidhjet e tyre të varësisë ndaj SHBA-së. Ata mendonin se Komonvelti mund ta zëvendësonte perandorinë. Edhe tani Brexiters që valëvitin flamurin, premtojnë një marrëveshje "të veçantë" tregtare me SHBA-në krahas fantazisë së tyre Elizabetiane për një "Britani të Madhe". Pra, ekziston një simetri e caktuar në fundin e Brexit. Pasuesi i De Gaulle-it, Emmanuel Macron, po vepron ashpër në kushtet e daljes. Ai ka një arsye të mirë. Ai është një evropian i bindur. Qeveria e Theresa May nuk mund të lejohet të largohet me argjendin e familjes.
Francezët mund të krijojnë mbrojtje serioze evropiane në partneritet me një Gjermani pacifiste
Rivalitetet e vjetra dhe xhelozia kurrë nuk janë shumë larg sipërfaqes. Për Francën, Brexiti është konfirmim i pabesisë së Albionit. Britanikët spiunojnë një përpjekje të pamëshirshme nga kundërshtari i vjetër për të kërkuar avantazh të ngushtë duke joshur bankat dhe bizneset në Paris. Ka të drejtë në të dy anët. Problemi është se një ditë mjegulla e Brexitit do të largohet. Franca dhe Britania do të rizbulojnë se ato janë në të vërtetë mjaft të ngjashme. Për më shumë, ato me të vërtetë kanë nevojë për njëra-tjetrën. Brexiti i ka komplikuar gjërat, por nuk ka ndryshuar faktet e historisë, gjeografisë dhe, guxoj të themi, të një temperamenti të përbashkët kombëtar. Parisi dhe Londra morën një kthesë të gabuar në vitin 1956. "Urra" e tyre perandorake e fundit u shkatërrua nga amerikanët në Suez. Franca arriti në përfundimin se Evropa duhet të bëhet një fuqi e barabartë dhe e pavarur nga SHBA-ja dhe Bashkimi Sovjetik; Britania se ajo kurrë nuk duhet të kundërshtojë haptazi amerikanët. As strategjia nuk doli të ishte një sukses i madh. Besnikëria te Uashington udhëhoqi Britaninë në pushtimin katastrofik të Irakut dhe e ka lënë atë skllave të nacionalizmit luftarak të Donald Trumpit. Iraku solli një mësim të ndryshëm për Francën: një rast i tillë nuk mund të bashkonte pjesën tjetër të Evropës kundër SHBA-së. Siç duhet ta dijë Macron, francezët mund të krijojnë mbrojtje serioze evropiane në partneritet me një Gjermani pacifiste. Muajin e kaluar, këshilltari diplomatik i z. Macron, Philippe Etienne, përcaktoi qëllimet e përgjithshme të Francës në institutin hulumtues të Londrës, "Chatham House". Jo çuditërisht, së pari në listë ishte sigurimi i menjëhershëm Francës dhe Evropës kundër terrorizmit islamik, revizionizmit rus, sulmeve kibernetike dhe të tjerave. E dyta ishte ruajtja e një rendi global bazuar në rregulla. Bombarduesit vetëvrasës në qytetet evropiane, tanket ruse që vijnë në Ukrainë dhe vrasësit e Moskës në Salisburi janë të gjitha kërcënime të identifikueshme. Rendi i bazuar në rregulla mund të duket një koncept abstrakt.
Interesat egoiste
Megjithatë paqja dhe stabiliteti - dhe interesat egoiste të shumicës së kombeve - mbështeten në këtë arkitekturë komplekse të traktateve, normave, standardeve dhe institucioneve. Nëse, si Britania dhe Franca, një komb ka interesa të shpërndara në të gjithë botën, rregullat janë veçanërisht të rëndësishme. Ajo që më goditi më shumë në lidhje me vërejtjet e Z. Etienne ishte se ata mund të ishin dhënë nga një këshilltar i lartë britanik. Ekzistojnë nuanca të ndryshme, por përllogaritja në lidhje me hierarkinë e kërcënimeve të menjëhershme dhe interesi afatgjatë kombëtar në sistemin ndërkombëtar janë po aq të mira sa identike. Askush nuk duhet të befasohet. Britania dhe Franca kanë pikëpamje dhe interesa globale. Ato kanë forca të mëdha të armatosura; dhe ata janë të gatshme t'i përdorin ato. Ato kanë një vend të përhershëm në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, duke mbajtur përgjegjësi për sigurinë ndërkombëtare. Ato janë shtete me armë bërthamore dhe kanë buxhetet e mbrojtjes të krahasueshme. Ato e kanë të lehtë të vendosin forcat ekspeditive. Dhe, që të dyja ato përpiqen të përputhen me angazhimet globale ndaj burimeve kombëtare të zvogëluara. Ushtria dhe forca ajrore e Britanisë janë duke u copëtuar nga kostoja e madhe e transportuesve të avionëve të rinj dhe ripërtëritja e sistemit bërthamor amerikan 'Trident'. Franca përballet me një barrë ende më të rëndë të modernizimit të 'pengesës' së pavarur bërthamore. Zgjedhja është duke u bërë shpejt diçka midis kërkimit shkencor, teknologjisë dhe kapacitetit industrial ose humbjes së aftësive. Të dy vendet kanë ndërmarrë tashmë disa hapa përgjatë kësaj rruge, duke përfshirë edhe testimet bërthamore shumë të ndjeshme. Florence Parly, ministri i mbrojtjes i zotit Macron, dëshiron që Britania e pas Brexitit të bashkohet me një forcë të re të ndërhyrjes evropiane. Parisi dhe Berlini kanë krijuar marrëveshje të reja të mbrojtjes së BE-së me një buxhet të konsiderueshëm për pajisje. Asnjë nga këto nuk mjafton. Amerika po ecën mirë me Evropën. Ajo që tani kërkohet nga evropianët është një kërcim imagjinar ose tërheqje nga bota përtej kufijve të saj. Nëse Franca dhe Britania dëshirojnë të formësojnë ngjarjet, ata do të duhet ta bëjnë këtë së bashku.
(Kosova Sot)
