Martirizimi i Jamal Khashoggi-t

Martirizimi i Jamal Khashoggi-t
  • 23 October 2018 - 08:20

Shkruan:Daoud Kuttab

Vendet arabe kanë një histori të gjatë të shpërblimit të gazetarëve që ndjekin vijën zyrtare, e i dënojnë ata të cilët guxojnë ta thonë të vërtetën
 

Për luftëtarët arabë të lirisë, rruga përpara është e gjatë dhe e pabesë. Duke u bazuar në sakrificat e heronjve të vërtetë dhe demokratëve të vërtetë, gazetarët dhe karikaturistët si Hajjaj do të vazhdojnë ta thonë të vërtetën rreth pushtetit, ndërsa luftojnë për të drejtat themelore të njeriut, si liria e shtypit E përditshmja me bazë në Londër, 'Al-Araby Al-Jadeed', publikoi kohët e fundit një karikaturë nga artisti jordanez Emad Hajjaj, që përshkruan një njeri pa fytyrë që mban një "keffiyeh" (shall tradicional palestinez) me ngjyrë bardh e kuq dhe duke fshirë veshjen e tij në mënyrë të tillë që të duket pothuajse sikur ai po kryen një trik magjik. Të përmbledhura nga lëvizja e tij, letrat fluturojnë rreth tij. Në pjesën e poshtme të kornizës, dora e një burri tjetër, e veshur me atë që duket të jetë një këmishë e bardhë e butë, arrin lart, me sa duket duke e lënë shkopin e tij në mënyrë që të përpiqet të kapë diçka, për të shpëtuar veten.

Në titull thuhet: "Zhdukja e gazetarit saudit Jamal Khashoggi". Karikatura emëron viktimën, por jo kryerësin. Vërtet, çdo arab - me të vërtetë, praktikisht të gjithë - e di saktësisht se kush është përgjegjës për zhdukjen e Khashoggit: Princi i Kurorës Muhammed bin Salman i Arabisë Saudite. Por, fakti që një karikaturist i njohur kishte për të maskuar imazhin e fajtorit flet vëllime për frikën e ndjerë nga gazetarët e pavarur në botën arabe. Zhdukja e Khashoggit vetëm sa e thellon ankthin e tyre. Vendet arabe kanë një histori të gjatë të shpërblimit të gazetarëve që ndjekin vijën zyrtare, ndërkohë që i dënojnë ata, si Khashoggi, të cilët guxojnë ta thonë të vërtetën. Që nga revolucionet e dështuara të pranverës arabe - prej të cilave Tunizia është e vetmja histori suksesi - qytetarët në të gjithë rajonin e kanë gjetur veten me një zgjedhje të rreptë midis regjimeve radikale islamike dhe sundimit ushtarak. Përpjekjet që paraqesin alternativa demokratike janë shtypur sistematikisht. Turqia është lider botëror në burgosjen e gazetarëve Zhdukja, kufizimi ose ndryshe heshtja e gazetarëve të pavarur është një mjet kyç i këtij represioni. Qeveritë autokratike krijojnë ligje dhe rregullore për të mbrojtur veten dhe miqtë e tyre nga kritikat apo ekspozimi nga mediet e pavarura. Ato pretendojnë se vetëm gazetarët në listën e tyre të pagave janë legjitimë; të gjithë të tjerët janë armiq të shtetit. Një sjellje e tillë nuk kufizohet vetëm te diktaturat. Edhe në Shtetet e Bashkuara - e cila për një kohë të gjatë ishte e admiruar për shtypin e saj të fuqishëm të lirë, të mbrojtur nga Amendamenti i Parë i Kushtetutës së SHBA-së dhe gazetaria e fuqishme hulumtuese, e cila dikur rrëzoi një president - administrata e presidentit Donald Trump në mënyrë rutinore sulmon gazetarë të pavarur, agjentët dhe furnizuesit e "lajmeve të rreme". Trump thjesht mund të përpiqet t'ia bëjë qejfin bazës së tij djathtiste dhe të shmangë llogaridhënien për gabimet dhe keqbërjet e panumërta të tij. Por, sulmet e tij ndaj shtypit amerikan, së bashku me heshtjen e tij ndaj sulmeve që ndodhin diku tjetër, kanë shkuar deri aty, sa të inkurajojnë shkelësit e lirisë së shtypit në të gjithë botën. Nuk ndihmon fakti që shumë prej atyre shkelësve të lirisë së shtypit - duke përfshirë Arabinë Saudite - janë midis aleatëve më të afërt të Amerikës.

Trump ka qenë i gatshëm për të vendosur kontratat ushtarake fitimprurëse përpara të drejtave të njeriut, duke thënë se ai do të ishte "shumë i mërzitur dhe i zemëruar" nëse Arabia Saudite do të ishte përgjegjëse për vdekjen e Khashoggi, duke përjashtuar në anën tjetër anulimin e kontratave të mëdha ushtarake. Aleati amerikan i NATO-s, Turqia, është lider botëror në burgosjen e gazetarëve, megjithatë administrata Trump është ankuar vetëm për ndalimin e një prifti amerikan (të lëshuar kohët e fundit) dhe kjo ishte vetëm për të qetësuar "të djathtën fetare" të Amerikës (duke filluar me zëvendëspresidentin Mike Pence). Autoritetet amerikane nuk kanë thënë asgjë në lidhje me arrestimin afro dy vjeçar të gazetarit të "Al Jazeera"-s, Mahmoud Hussein në Egjipt. Administrata Trump nuk ka komentuar as për faktin se, në mars të vitit 2017, Emiratet e Bashkuara Arabe dënuan gazetarin jordanez Tayseer al-Najjar me tre vjet burgim dhe një gjobë prej 500,000 dërhemë të Emirateve të Bashkuara Arabe (rreth 136,000 dollarë) për një postim në 'Facebook'.

Edhe vendet që nuk janë aleatë të ngushtë të Shteteve të Bashkuara, si Mianmari, ku dy gazetarë të 'Reuters'-it janë dënuar me shtatë vjet burg, nuk përballen me presion nga SHBA-ja. Lufta çnjerëzore në Jemen Gazetarët e pavarur kanë një qëllim: të gjejnë të vërtetën dhe ta ndajnë atë gjerësisht. Kur qeveritë mund t'i shtypin ata gazetarë pa u ndëshkuar dhe kur të tjerët komprometojnë angazhimin e tyre të supozuar për të drejtat themelore të njeriut për qëllime politike ose partiake, e vërteta mbetet e fshehur, me pasoja serioze. Unë kam njohur Khashoggin për vite, si në aspektin profesional po ashtu edhe personal. Ai është një patriot saudit, i cili nuk është kundër sistemit të sundimit të vendit të tij. Po, ai ka politika të kritikuara, siç është lufta çnjerëzore në Jemen dhe se si sundimtarët sauditë merren me mosmarrëveshje. Por, argumentet e tij ishin gjithmonë të bazuara në fakte. Ai nuk është disident ose rebel, por një monarkist që dëshiron ta shohë vendin e tij në një gjendje më të mirë se sa që është. Dhe, tani ai mund të ketë paguar çmimin përfundimtar për këtë. Për luftëtarët arabë të lirisë, rruga përpara është e gjatë dhe e pabesë. Duke u bazuar në sakrificat e heronjve të vërtetë dhe demokratëve të vërtetë, gazetarët dhe karikaturistët si Hajjaj do të vazhdojnë ta thonë të vërtetën rreth pushtetit, ndërsa luftojnë për të drejtat themelore të njeriut, si liria e shtypit. Megjithatë, është me të vërtetë e paarsyeshme që ata duhet të shkojnë në betejë pa mbështetjen e atyre që pretendojnë të kenë paksa kurriz.

(Daoud Kuttab ishte profesor i gazetarisë në Universitetin "Princeton") Ky shkrim është shkruar ekskluzivisht për PROJECT SYNDICATE, pjesë e së cilës është gazeta "Kosova Sot"

(Kosova Sot)