Britania të mos e shtyjë Brexitin

Britania të mos e shtyjë Brexitin
  • 15 January 2019 - 08:52

Shkruan: WOLFGANG MUNCHAU

Deri më tani, BE-ja ka qëndruar anash 'ngërçeve' të brendshme britanike rreth Brexitit - për arsye të mirë. Është më lehtë për një evropian kontinental për të mësuar rregullat e kriketit, sesa që ta kuptojë Dhomën e Përfaqësuesve dhe rolin kushtetues të kryetarit të Dhomës së Përfaqësuesve. Do të apeloja te BE-ja që ta rishqyrtonte pozitën e saj dhe të përfshihet në mënyrë aktive në debatin britanik, me qëllim të marrjes anë në favor të marrëveshjes për dalje të kryeministres Theresa May. Këshilli Evropian duhet të bëjë dy deklarata të lidhura midis tyre, në rastin ideal, shumë shpejt. E para ka të bëjë me deklarimin e gatishmërisë së BE-së për të rinegociuar deklaratën politike që lejon mënyra të ndryshme të raportit në të ardhmen. Kjo mund ta përfshijë, psh, opsionin norvegjez, apo një union doganor. I dyti është një vendim politik për të përjashtuar një zgjatje të afatit të Brexitit më 29 mars, me përjashtim të dhënies së kohës shtesë për ratifikim. Të marra së bashku, këto dy njoftime nuk do t'i japin kryeministrit britanik një shumicë në votimin e caktuar të martën. Por, ata do të hapnin një dritare për një version që do të kalonte më vonë. Duke hequr zyrtarisht referendumin e dytë nga tryeza, duke përjashtuar dhënien e kohës për t'u mbajtur, BE do të ngushtonte zgjedhjet për t'u marrë me të kundërtën. BE-ja ka një interes të madh për miratimin e marrëveshjes së negociuar Deputetët e Mbretërisë së Bashkuar aktualisht po ballafaqohen me një zgjedhje trepalëshe - midis Brexitit me marrëveshje, Brexitit pa asnjë marrëveshje, dhe dështimin e Brexitit. Por zgjedhjet në tri drejtime janë të ndërlikuara. Taktika e zonjës May kishte qenë për të trembur të dy grupet, si mbështetësit, po ashtu edhe kundërshtarët e Brexitit, që ta mbështesin marrëveshjen e saj. Por, ky mashtrim nuk funksionoi. Shumë të tjerë besojnë se ka një shans të mirë për një referendum të dytë. Dhe ka Brexiters të cilët tani mendojnë se do të arrijnë një Brexit pa marrëveshje. Të dyja grupet nuk mund të kenë të drejtë. Zonja May dhe BE-ja do të marrin miratimin e parlamentit rreth marrëveshjen për të cilën kanë rënë dakord, nëse një zhbërje e Brexitit të mos jetë në tavolinë. Kjo mund të tingëllojë fillimisht kundër-intuitive. Por është logjike në një situatë kur një shumicë e deputetëve kundërshtojnë mosmarrëveshjet. Nëse deputetët kundërshtojnë Brexitin pa marrëveshje, dhe BE-ja nuk heqë nga tryeza zhbërjen e Brexitit, atëherë - voila - arrihet marrëveshja. BE-ja nuk mundet, natyrisht, të heqë dorë nga tryeza revokimin nëse ndodh para 29 marsit. Gjykata Evropiane e Drejtësisë ka vendosur që Mbretëria e Bashkuar mund ta anulojë nenin 50 në mënyrë të njëanshme. Por, kjo nuk ka efekt në vendimin e BE-së për të shtyrë afatin përfundimtar - i cili do të ishte i nevojshëm për një referendum të dytë. Fuqia e BE-së qëndron në kontrollin e orarit dhe afateve. BE-ja ka një interes të madh për miratimin e marrëveshjes së negociuar. Negociatorët e BE-së kaluan dy vjet duke përpunuar detajet e një marrëveshjeje që shmang një kufiri të fortë në Irlandë, siguron të drejtat e qytetarëve të BE-së në Mbretërinë e Bashkuar dhe të qytetarëve të Mbretërisë së Bashkuar në BE dhe zgjidh kërkesat financiare në mënyrë të rregullt. Ndërsa një ndryshim i Brexitit ka disa atraksione sipërfaqësore për BE-në, referendumi i dytë do të mbante të paktën katër rreziqe të mëdha, të cilat të gjitha mund të shmangeshin nëse marrëveshja do të kalonte. E para është se një referendum i dytë mund të përfundojë duke ripohuar Brexitin. Sondazhet po tregojnë një shumicë të vogël në favor të Mbetjes në BE, por kufijtë (dallimet) janë të ngushtë. Dhe debati aktual sugjeron që pala e mbetur nuk ka nxjerrë mësime nga fushata e dështuar, e bazuar në frikë të vitit 2016. Unë kurrë nuk pushoj së habituri nga pamundësia e tyre kronike për të bërë një rast pozitiv. Nga perspektiva e menaxhimit të rrezikut, BE-ja duhet ta konsiderojë rezultatin e referendumit të dytë si një mundësi rezervë, por jo të sigurt. BE-ja do të ballafaqohet me një reagim masiv politik BE-ja do të duhet të marrë në konsideratë dëmin e reputacionit të saj nëse Britania e Madhe do të votonte dy herë në favor të Brexitit. Rreziku i dytë është se BE-ja pa dashje do të shoqërohet me një kurs veprimi që shumë njerëz - jo vetëm në Britani - do ta konsideronin anti-demokratik. Thuhet shpesh se demokracitë ndryshojnë mendjet e tyre. Kjo është e drejtë, natyrisht. Por demokracitë zakonisht nuk e pengojnë rezultatin e votimit përpara se të hyjë në fuqi. Ju mbani një palë zgjedhje dhe, disa vjet më vonë, mbani zgjedhje tjera. Një zgjedhje demokratike ka një afat kohor, por nuk anulohet. BE-ja do të ballafaqohet me një reagim masiv politik nëse ajo qëndron e rreshtuar pas një pozicioni që shumë njerëz do të gjejnë thellësisht të pakëndshëm. Rreziku i tretë do të rrjedh nga një fitore e ngushtë, e papërfunduar ose e kontestuar. Mbretëria e Bashkuar do të duhet të votojë në zgjedhjet evropiane në maj dhe të dërgojë në Bruksel një grup të madh euroskeptik të deputetëve. Ata do të përfundojnë në forcimin e pjesës radikale. Rreziku i katërt është "déjà vu nga e para". Nëse, ose më mirë, kur një parti proBrexit të kthehet në pushtet, ajo menjëherë do të kërkojë të realizojë Brexitin, ndoshta edhe pa një referendum. BE-ja mund ta pyet veten nëse dëshiron të kalojë nëpër tërë procesin një herë të dytë. Nuk mund të shoh skenarë të revokimit - përveç revokimit të njëanshëm përpara 29 marsit - të cilat nuk do të përfundojnë duke dëmtuar interesat e BE-së. Kjo është arsyeja pse BE duhet të zgjedhë rezultatin e dytë më të mirë: të përdorë kompetencat e veta sipas nenit 50 të Traktatit të Lisbonës dhe të pengojë alternativat. Koha për të vepruar.

(Kosova Sot)