Çka duhet të bëjë Britania pas një Brexiti pa marrëveshje

Shkruan: Wolfgang Munchau

Pas një Brexiti të vështirë, Britania e Madhe duhet të aplikojë një fokus të mprehtë si me laser në inovacion

Dy faktorët më të mëdhenj, të cilët shkojnë në favor të një Brexiti pa marrëveshje, janë zgjedhja e dobët e argumenteve nga ata që duan ta ndalojnë atë dhe besimi disi naiv që një Brexit pa marrëveshje mund të ndalet nga forca evidente e një amendamenti parlamentar. Argumentet kryesore kundër një Brexiti pa marrëveshje sot duket të jenë të ngjashme me ato të montuara gjatë fushatës së dështuar të referendumit 2016.

Kujtoni imazhet e kamionëve që shkonin mbrapa deri në oborrin e shtëpisë tuaj, raftet e zbrazëta dhe bërrylat e thërrmuara nëpër qytetet e braktisura. Kini shumë frikë, thotë mesazhi. Pajtohem se një Brexit pa marrëveshje është një ide e keqe. Ajo mund të përfundojë si një tragjedi njerëzore për shumë njerëz. Duhet të ketë një kufi të fortë në Irlandë menjëherë. Shumë njerëz do të humbasin punët e tyre si një pasojë e drejtpërdrejtë ose e tërthortë. Mund të jetë fundi për shumë biznese të vogla që tregtojnë me BE-në. Sigurisht, duhet të jetë e drejtë t'i japësh njerëzve kohë të mjaftueshme kalimi për të rregulluar punët e tyre. Statusi ligjor i 5 milionë shtetasve britanikë dhe të BE-së do të ishte një çështje e papritur.

Ndërprerja e vërtetë nuk do të jetë në lidhje me produktin e brendshëm bruto, por për jetën. Radhët do të zhdukeshin me kalimin e kohës. Raftet do të mbushen me pije pasi që tregtarët të kuptonin se si të plotësojnë një formular doganor. Shumica e problemeve teknike mund të menaxhohen, por ndikimi te njerëzit do të zgjasë. Unë nuk pajtohem me ata që me besim e përjashtojnë daljen pa asnjë marrëveshje, si negociatori i Brexitit, i cili kishte 'shumë pije në një bar në Bruksel'. Probabiliteti i një Brexiti të vështirë mbetet më i lartë sesa që mendojnë shumica e njerëzve. Edhe në qoftë se Theresa May do të detyrohej të kërkonte një zgjatje të procesit të shkurorëzimit të nenit 50, BE-ja nuk ka gjasa ta zgjatë atë përtej fundit të qershorit.

Në këtë moment, të gjithë do të kenë përfunduar përgatitjet e tyre për një dalje pa marrëveshje. Shoku dhe tmerri, ende të pranishëm tani, do të ishte shuar. Dhe për më tepër, është shumë e qartë se amendamenti, nëse miratohet, ai do të shndërrohet në ligjin e tokës në kohën e një votimi domethënës. Sikur Brexiti të ishte një komedi, një fund i përshtatshëm do të ishte një obstruksion në Shtëpinë e Lordëve. Për fat të keq, kjo është teknikisht e mundur.

Vendi po humbet lidershipin e tij teknologjik në fushat që mbizotëronte

Pra, le të supozojmë se ndodh më e keqja. Po pastaj? Për Qeverinë dhe Bankën e Anglisë, përgjigjja afatshkurtër duhet të jetë po aq e drejtpërdrejtë: të trajtojnë një Brexit të vështirë ngjashëm me mënyrën se si ata merreshin me rënien e Lehman Brothers në shtator të vitit 2008. Kriza financiare na mësoi se ekonomitë moderne janë relativisht të fuqishme për sa kohë që bëjmë gjërat e duhura. Normat e interesit duhet të bien, politika fiskale duhet të zgjerohet dhe funti do të bjerë.

Përtej periudhës së shkurtër, Mbretëria e Bashkuar duhet të hartojë një strategji inteligjente postindustriale. Ajo që ka rëndësi për shëndetin afatgjatë të një ekonomie është inovacioni dhe kreativiteti. Regjimi i tregtisë ka rëndësi, por nuk është çështja e vetme, madje as kryesore. Produktet që ne tregtojmë tani bazohen në inovacionin që u zhvillua në të kaluarën. Natyrisht që shpikjet e ardhshme do të përfundojnë duke u tregtuar, por fokusi duhet të jetë i pari në atë që gjeneron pasuri dhe jo në heqjen, në shumicën e rasteve, të tarifave të vogla. Në këtë aspekt, Britania e Madhe nuk është e ngadaltë. Indeksi Global i Inovacionit 2018 ka Mbretërinë e Bashkuar në pozitën e katërt, përpara Gjermanisë dhe SHBA-së.

Gjermania është në një pozicion më të ndjeshëm. Një dekadë nën investim ka lënë rritjen potenciale të dobësuar. Dhe vendi po humbet lidershipin e saj teknologjik në fushat që mbizotëronte, sikur që ishin veturat. Pas një Brexiti të vështirë, Britania e Madhe duhet të aplikojë një fokus të mprehtë si me laser në inovacion. Në të njëjtën kohë, do të duhet të trajtojë shkaqet e Brexitit, duke përfshirë nivelet në rritje të pabarazisë, dhe të menaxhojë ndikimin e menjëhershëm që një largim pa marrëveshje do të ketë patjetër në vend.

Një Brexit pa marrëveshje është ende një ide shumë, shumë e keqe

Por, fokusi kryesor strategjik duhet të jetë në zhvendosjen nga modeli i biznesit më të lirë, që unë besoj se ka qenë një nga arsyet më të thella prapa votimit të Brexitit. Me tregun e vetëm në shërbimet financiare, Mbretëria e Bashkuar është bërë qendra financiare e eurozonës. Ishte një vend fitimprurës, por ekonomia britanike në proces po bëhet shumë e varur nga financimi. Brexit ofron një mundësi për të ribalancuar. Ekonomistët politikë kanë vërejtur për një kohë të gjatë se interesat e ngulitura janë ato që i pengojnë vendet që të transformojnë strukturat e tyre industriale.

Duhen goditje për të ndodhur kjo, prandaj Japonia dhe Gjermania përparuan pas luftës së dytë botërore. Nuk ka asnjë arsye për të menduar se Britania e Madhe nuk duhet të përparojë edhe pas një Brexit të vështirë. Askush në mendjen e tyre të shëndoshë nuk do ta justifikonte Luftën e Dytë Botërore në aspektin e pasojave ekonomike të pasluftës. Do të ishte gjithashtu e gabuar të justifikohej një Brexit pa marrëveshje për arsye se do t'i jepte Britanisë së Madhe një shans për të bërë ndryshime që përndryshe nuk do t'i kishte bërë. Mark Carney, guvernatori i Bankës së Anglisë, ka të drejtë. Do të ketë disa efekte pozitive. Por, thënë këtë, një Brexit pa marrëveshje është ende një ide shumë, shumë e keqe.

(Kosova Sot)