Vuçiq mbështetet pas qëndrimeve të Kinës e Rusisë kur flitet për Kosovën

Regjimi i Aleksandar Vuçiqit edhe më tej vazhdon të jetë i lidhur ngushtë me Kinën e Rusinë. Po ky regjim përmend qëndrimet e Rusisë dhe Kinës, si dhe të vendeve të tjera, lidhur me statusin e Kosovës si arsye për mosrespektim të deklaratave dhe masave të BE-së, transmeton "Kosova Sot Online ".

Edhe bota serbe është ide e krijuar pas botës ruse. Radar sjell një tekst ku tregon se si Vuçiq po e destabilizon rajonin me veprimet e tij. Në shumicën e paragrafëve përmendet Kosova.

Nisur nga fakti se anëtarësimi i plotë i Serbisë në BE, të paktën në aspektin formal, mbetet një synim strategjik i qeverisë, si dhe i një pjese të madhe të opozitës, programi politik i Serbisë për shekullin e 21-të nuk merret me aspekte të rëndësishme të negociatat e anëtarësimit, si sundimi i ligjit dhe përmbushja e kritereve të Kopenhagës pa të cilat nuk mund të ketë anëtarësimi në BE.

Në këtë dokument, gjithashtu nuk trajtohen aspektet teknike të negociatave për anëtarësim, por vetëm me kornizën politike që lidhet me politikën e jashtme (Kapitulli 31) dhe Kosovën (Kapitulli 35).

Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, Serbia, së bashku me Bjellorusinë, mbeten i vetmi vend në Evropë që refuzon të vendosë sanksione ndaj Rusisë. Nga ana tjetër, Serbia eksporton artileri dhe kategori të tjera municionesh në Ukrainë.

Lexoni edhe:

Interpol: Në tre kontinente u arrestuan 200 persona dhe u sekuestrua drogë me vlerë 1.5 miliardë euro

Vendimi i parë përkon me disponimin e publikut serb, i cili në sondazhe është më së shumti kundër vendosjes së sanksioneve, por gjithashtu kontribuon në ruajtjen e marrëdhënieve ekzistuese të regjimit aktual me Rusinë.

Refuzimi i Serbisë për të respektuar politikën e jashtme dhe të sigurisë të BE-së nuk i referohet vetëm paketave të mëparshme të sanksioneve të paraqitura kundër Federatës Ruse. Serbia shmangu pranimin e deklaratave dhe masave të drejtuara kundër Republikës Popullore të Kinës, qytetarëve, subjekteve apo interesave të saj.

Nga gjithsej 65 deklarata që BE-ja u bëri thirrje kandidatëve, kandidatëve potencialë dhe vendeve partnere që të bien dakord në vitin 2023, Serbia pranoi vetëm 34, nga të cilat 13 i referohen luftës në Ukrainë, shtatë për Iranin, katër për sanksionet globale të regjimit të BE-së për të drejtat e njeriut dhe me deklarata të tjera lidhur me Bjellorusinë, Malin, Moldavinë, Sirinë dhe një për terrorizmin. Krahasuar me vendet e tjera kandidate për anëtarësim në BE, Shqipëria, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut kanë harmonizuar plotësisht politikën e tyre të jashtme dhe të sigurisë me BE-në, ndërsa kjo nuk është rasti me Bosnjën dhe Hercegovinën, si dhe me Serbinë.

Regjimi i Aleksandër Vuçiqit përmend qëndrimet e Rusisë dhe Kinës, si dhe të vendeve të tjera, lidhur me statusin e Kosovës si arsye për mosrespektim të deklaratave dhe masave të BE-së, por mund të supozohet se arsyet për mospërputhje janë më të gjera dhe fakti që, siç tregoi hulumtimi i fundit i vitit 2021, votuesit e partive në pushtet janë shumë më miqësorë ndaj Rusisë dhe Kinës sesa votuesit e një pjese të madhe të opozitës.

Përderisa kjo lloj politike balancuese deri më tani ka dhënë fryte me SHBA-në dhe disa vende anëtare të BE-së, mbetet fakti se mospërputhja me politikën e jashtme dhe të sigurisë së BE-së paraqet një pengesë formale jo vetëm për përparimin e mëtejshëm të Serbisë drejt anëtarësimit në BE, por edhe për avantazhe më të prekshme në rrugën drejt anëtarësimit, siç është Plani i Rritjes së BE-së për Ballkanin Perëndimor, por edhe stimuj të tjerë financiarë dhe përfitime të tjera, normalisht të rezervuara për vendet anëtare, të cilat do t’i ofrohen Serbisë dhe vendeve të tjera kandidate në proces të negociatave të anëtarësimit.

Kostoja politike e mosrespektimit, kryesisht me sanksionet e BE-së ndaj Rusisë, është më e madhe në terma afatgjatë sesa humbja e stimujve financiarë, sepse Serbia shihet tashmë në shumë vende evropiane si kali i Trojës i Putinit.

Vetëm në periudhën 2000-2012 Serbia arriti disi të çlirohet nga çakëlli negativ i së kaluarës i krijuar gjatë viteve 1990, falë politikave të regjimit aktual, ekziston rreziku që Serbia të fillojë të perceptohet në shumë qarqe si aktor destabilizues, i cili me të ka pasoja të drejtpërdrejta negative në procesin e anëtarësimit në BE, si dhe dobëson pozitën e Serbisë në negociatat për normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën, dhe përgjithësisht në marrëdhëniet me vendet e tjera të rajonit të Ballkanit Perëndimor.

Përsëritja e vazhdueshme e përfaqësuesve të Beogradit zyrtar me bashkëbiseduesit e tyre nga BE-ja, se Serbia nuk duhet të harmonizohet me politikën e jashtme dhe të sigurisë së BE-së para pranimit në anëtarësim, nuk u prit në kryeqytetet e vendeve të BE-së si argument bindës, por thjesht si justifikim.

“Nuk duhet të anashkalojmë faktin se njësoj si politika e brendshme e një vendi përcakton politikën e tij të jashtme, në mos më fort, politikën e jashtme, d.m.th. aleancat formale dhe joformale të lidhura mund të formësojnë politikën e brendshme të një vendi. Për shembull, politika e bashkëpunimit të Serbisë me regjimin e Putinit, siç shihet në bashkëpunimin e sigurisë (p.sh. masat kundër komunitetit rus në Serbi, etj.), kontribuon në rënien e mëtejshme demokratike të Serbisë. Mënyra se si elita në pushtet në Serbi lidhet me fuqitë dhe aleancat e jashtme përcakton natyrën e jetës politike të brendshme në Serbi. Për shtetet e vogla si Serbia, një aleancë me regjimet autokratike nga jashtë është e papajtueshme me ruajtjen e një sistemi demokratik brenda”, shkruan Radar.

Në vitin 2024, interpretimi mbizotërues është se bombardimet e vitit 1999 kushtëzuan marrëdhëniet e ardhshme ndërmjet Serbisë dhe aleancës së NATO-s dhe se për shkak të viktimave të luftës, humbjes së sovranitetit në Kosovë që pasoi, hyrja e Serbisë në Aleancën Veriatlantike është e pamundur.

Anëtarësimi i Serbisë në NATO është me të vërtetë një tabu në opinionin publik serb. Në dhjetë vitet e fundit, nëse jo më gjatë, anëtarësimi i Serbisë në NATO mezi mbështet 10 për qind të popullsisë. Është interesante se në vitet menjëherë pas bombardimeve, kjo mbështetje, sipas hulumtimeve të BCBP (atëherë Qendra për Marrëdhënie Civile-Ushtarake), ishte pothuajse tre herë më e madhe. Mbështetja për anëtarësimin në NATO fillon të bjerë pas shpalljes së njëanshme të pavarësisë së Kosovës në vitin 2008. Në të njëjtën periudhë, autoritetet e atëhershme serbe përcaktuan një politikë të re të jashtme të Serbisë bazuar në idenë e “katër shtyllave”: BE, SHBA, Rusia dhe Kina. Vlerësimi i udhëheqjes së atëhershme shtetërore ishte se ky orientim i politikës së jashtme pasqyron balancën reale të fuqive në botë. Në rrethanat gjeopolitike të asaj kohe, lidershipi shtetëror vlerësoi se partneritetet strategjike me SHBA-në, Rusinë dhe Kinën nuk e penguan arritjen e detyrës kryesore, që është anëtarësimi i Serbisë në BE. Situata është dukshëm e ndryshme pas sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës më 24 shkurt 2022.

Neutraliteti ushtarak i Serbisë është kryesisht një vendim politik që shpreh qëndrimin se vendi nuk është i interesuar t’i bashkohet aleancave ekzistuese ushtarake. Serbia miratoi Rezolutën për Mbrojtjen e Sovranitetit, Integritetit Territorial dhe Rendit Kushtetues të Republikës së Serbisë në vitin 2007, e cila vendosi neutralitetin e saj ushtarak. Neutraliteti ushtarak përmendet edhe në strategjitë e Sigurisë Kombëtare dhe Mbrojtjes të miratuar në gusht 2019. Pavarësisht kësaj, në qershor të vitit 2023, Serbia dërgoi ushtarë në operacionin paqeruajtës ndërkombëtar në Gadishullin Sinai. Ky mision, “Forcat dhe vëzhguesit shumëkombëshe”, përfaqëson misionin e parë ushtarak në të cilin marrin pjesë Forcat e Armatosura të Serbisë, i cili nuk është nën kujdesin e BE-së apo OKB-së, në të cilin do të marrin pjesë Forcat e Armatosura Serbe si pjesë e kontingjentit amerikan. .

 Nga gjithsej 65 deklarata të BE-së gjatë vitit 2023, Serbia ka rënë dakord për vetëm 34, nga të cilat 13 i referohen luftës në Ukrainë, shtatë për Iranin, katër për regjimin global të sanksioneve të BE-së për të drejtat e njeriut dhe deklarata të tjera në lidhje me Bjellorusinë, Malin. , Moldavia, Siria dhe një për terrorizmin

Pavarësisht se opinioni publik serb është jashtëzakonisht i orientuar negativisht ndaj idesë së anëtarësimit në NATO, Serbia është e rrethuar nga vendet e Aleancës Veriatlantike. Nga gjithsej nëntë fqinjë (nëse përfshihet territori i Kosovës), shtatë janë anëtarë të aleancës ushtarake dhe shumica e popullsisë në BeH dhe Kosovë aspiron anëtarësim. Pavarësisht nga detyrimi për të respektuar vullnetin e votuesve, përgjegjësia e qeverisë në demokracitë përfaqësuese, siç është Serbia, është të luftojë për interesat e qytetarëve dhe në këtë kuptim të marrë përgjegjësi politike dhe të propozojë zgjidhje që shpesh bien ndesh me shumicën. këndvështrimi i opinionit publik. Në këtë kuptim, është e nevojshme të imagjinohen skenarë që në kushtet aktuale gjeopolitike të konflikteve gjithnjë e më të shpeshta botërore, do t’u ofronin qytetarëve të Serbisë një jetë të sigurt dhe të begatë në mënyrën më të mirë. Historia ofron një shembull ku RSFJ, përmes pjesëmarrjes së saj në Paktin Ballkanik në 1953, një aleancë ushtarake e përbërë nga Jugosllavia komuniste dhe dy vende kapitaliste, anëtare të NATO-s (Turqia dhe Greqia), arriti të kapërcejë dallimet ideologjike me partnerët e saj në Paktin Ballkanik. për t’i rezistuar kërcënimit që në atë moment historik përfaqësohej nga Bashkimi Sovjetik.

Duke pasur parasysh zhvillimet aktuale në botë, si dhe disponimin e opinionit të brendshëm publik në Serbi ndaj anëtarësimit në NATO, përgjigja më e mirë ndaj sfidave të sigurisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor do të ishte bashkëpunimi i sigurisë ndërmjet të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor. pavarësisht nëse janë apo jo anëtarë të NATO-s në kuadër të procesit të Berlinit. Në këtë mënyrë, Serbia, pa detyrimin për t’u anëtarësuar në NATO, do t’i bashkohej ombrellës së përbashkët evropiane të sigurisë, përmes bashkëpunimit me vendet e tjera të rajonit. Nga ana tjetër, vendeve fqinje në Ballkanin Perëndimor do t’u sigurohen garanci shtesë për bashkëjetesë dhe bashkëpunim paqësor me Serbinë.

Ideja e “botës serbe” shfaqet fillimisht si term politik rreth vitit 2020 dhe së shpejti vazhdon të qarkullojë përmes deklaratave të herëpashershme të eksponentëve të regjimit në pushtet në Serbi, Republika Srpska dhe pjesë e skenës politike në Mal të Zi.

Është analoge me shprehjet e ngjashme që shfaqen në kombet e tjera, më të ngjashme me idenë e botës ruse. Bota serbe në kuptimin më të gjerë përfshin idenë e forcimit të kohezionit të popullit serb në ish-republikat jugosllave ku ata jetojnë, por shpesh përfshin edhe ide që mbrojnë integrimin politik të zonave me shumicë etnike serbe (Republika e Serbisë , Republika Srpska dhe Mali i Zi) në një bashkësi shtetërore federale.

Kritikët e idesë, kryesisht nga rajoni, e interpretojnë idenë e “botës serbe” si ideologjinë e Serbisë së Madhe të përshtatur me kohët e reja, me fjalë të tjera, ripërtëritjen e aspiratave irredentiste të shtetit serb ndaj vendeve të tyre.

SHBA dhe BE gjithashtu e shohin jashtëzakonisht negativisht çdo rivizatim shtesë të kufijve në Ballkan dhe në rrethanat aktuale do ta parandalonte atë me çdo kusht.

Ndërsa regjimi zyrtar në Beograd, për të mbajtur marrëdhënie të mira me partnerët e tij nga BE-ja dhe SHBA-ja, kryesisht përmbahet nga thirrjet e drejtpërdrejta publike për bashkimin e Serbisë dhe Republika Srpska, përfaqësuesit politikë të serbëve në BeH shpesh e bëjnë këtë.  

Se thirrjet për bashkim që vijnë nga Republika Srpska ende mbeten në margjinat politike, tregojnë përgjigjet edhe nga subjektet politike serbe nga Mali i Zi, të cilët theksojnë se korniza më e mirë në të cilën të gjithë serbët do të jetojnë sërish në të njëjtin shtet është Bashkimi Evropian.

Pavarësisht nga retorika politike, të krijohet përshtypja se shumica e subjekteve politike në Serbi, Republika Srpska dhe Mali i Zi e kanë të qartë se rrethanat aktuale ndërkombëtare nuk lejojnë ndryshime të mëtejshme të kufijve në Ballkan dhe se zbatimi i mundshëm i një politike të tillë idetë do të çonin në konflikte të reja.

Të vetëdijshëm se ideja populiste e një “bote serbe” shërben vetëm për të përmbushur interesat e lira politike ditore të regjimit aktual dhe në afat të gjatë dëmton interesin kombëtar të Serbisë në rajon, qeveria e re demokratike në Serbi duhet të refuzojë. atë pa asnjë hezitim dhe pa mëdyshje.

Në mënyrë që të avokohet siç duhet për mbrojtjen e të drejtave të pakicës serbe në rajon, Serbia duhet të bëhet një strumbullar politik që, përmes një nisme të përbashkët politike të vendeve të tjera, të udhëheqë Ballkanin Perëndimor drejt anëtarësimit të plotë në BE. Për të arritur këtë qëllim, Beogradi duhet të forcojë kapitalin e tij politik në kryeqytetet e tjera të Ballkanit Perëndimor dhe ky qëllim nuk mund të arrihet thjesht duke veshur me rroba të reja ideologjitë politike të mposhtura të shekullit të kaluar.

“Serbia duhet të jetë një aktor që do të krijojë një nismë të re ballkanike, do të forcojë bllokun e vendeve kandidate për anëtarësim në BE në rajon dhe do ta bëjë atë të aftë dhe të gatshëm të flasë me një zë në Bruksel dhe në kryeqytetet e tjera evropiane. Është e pamundur thjesht të anashkalohet Serbia dhe të vazhdohet me integrimin evropian të pjesës tjetër të rajonit pa të. Serbia ka peshën politike dhe ekonomike, pa të cilën është e pamundur të krijohet një Bosnje dhe Hercegovinë stabile, një Kosovë multietnike dhe pa të cilën i gjithë Ballkani nuk do të mund të paqësohet apo të integrohet në BE”, shkruan Radar.

Një qëndrim i tillë kërkon një përgjegjësi të madhe të shtetit, që nënkupton vendimin se thirrjet për bashkim politik mbi parimin etnik që vijnë nga disa liderë serbë në rajon nuk janë në interesin kombëtar të Serbisë, se ata duhet të mbeten në politikë. margjina, se ashtu siç i refuzon Mali i Zi pavarësisht nëse është pushtet apo opozitë, edhe Serbia duhet t’i refuzojë dhe në strukturat qeverisëse dhe në shoqëri në përgjithësi të vendoset politika që Bashkimi Evropian nuk është vetëm gjeopolitik. dhe domosdoshmëri gravitacionale identitare për Serbinë, por edhe kornizën më të mirë politike në të cilën të gjithë serbët do të jetojnë sërish në të njëjtin vend. Vendi më i fortë ekonomik në rajon, përkatësisht Serbia, do të përfitojë më së shumti nga bashkëpunimi më intensiv ekonomik dhe politik (në kuadër të Procesit të Berlinit dhe Tregut të Përbashkët Rajonal).

Ndryshimi i paradigmës së kushtëzuar brenda vendit, që po detyrohet nga regjimet aktuale në Beograd dhe Banja Lukë, përfaqëson të vetmen rrugëdalje dhe është parakusht për përmbushjen e interesave kombëtare serbe. Nëse Serbia nuk pozicionohet në këtë mënyrë, do të humbasë gjithçka dhe do ta tërheqë pjesën tjetër të rajonit me vete në humnerën politike dhe historike.

(Kosova Sot Online )