Me iniciativën e Vuçiqit fëmijët në Serbi mësojnë këngë nga peshkopi
Çfarë është shenjtori, lavdia dhe pozita, cili është dallimi mes stemës së vogël dhe asaj të madhe të Republikës së Serbisë dhe asaj që është amaneti – këto janë disa nga termat që nxënësit e klasës së parë dhe të dytë të shkollave fillore në Serbia do të mësojë në “Lexuesin Kombëtar”. Ata gjithashtu do të mësojnë diçka për zakonet fetare të anëtarëve të besimeve të tjera, si dhe për pakicat kombëtare që jetojnë në Serbi, transmeton gazeta "Kosova Sot Online".
Mirëpo, përveç këngëve për fëmijë, ndër kopertinat e “Nacionalna çitanka” ka edhe një bollëk këngësh kishtare, së bashku me një marsh ushtarak nga periudha e Luftës së Parë Botërore.
Teksti shkollor, i cili sipas ministres përkatëse Sllavica Gjukiq Dejanoviq, është shkruar me iniciativën e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, me ligj është bërë mjet mësimor i detyrueshëm për shkollat fillore dhe të mesme. Mirëpo, historiani Srdjan Millosheviq, i cili kishte një pasqyrë të pjesëve të “Nacionalna čitanka”, për Radion Evropa e Lirë (RSE) vlerëson se një tekst i tillë është i panevojshëm.
“Nuk ka asgjë në të që nuk mësohet në shkollë ose që nuk është pjesë e arsimit normal,” thotë Millosheviq.
Këngë për fëmijë, këngë kishtare dhe “Marshimi në Drinë”
Për momentin “Libri kombëtar i leximit” është krijuar vetëm për klasën e parë dhe të dytë të shkollës fillore dhe tre të tjera janë planifikuar për klasat e tjera të shkollës fillore dhe të mesme.
Teksti mësimor është i ndarë në pesë pjesë – Ky është një tregim për mua, unë jam krenar për gjuhën dhe shkrimin tim, Si rritet dija, Si rritet kultura, Serbia në zemrën time. Ato përfshijnë disa lëndë mësimore – gjuha serbe, bota rreth nesh, edukimi muzikor dhe artistik, historia.
Fëmijët në përmbajtjen e tekstit udhëzohen nga dy zogj – një harabeli dhe një dallëndyshe, me të cilët, siç thuhet në fillim të librit, nxënësit “do të mësojnë më shumë për veten, vendin dhe njerëzit e tyre”.
Ndër mësimet e para që nxënësit mësojnë në “Lexuesin Kombëtar” janë flamuri, stema dhe dy strofat e para të himnit kombëtar “Drejtësia e Zotit”.
Emblemat shtetërore të Serbisë, një nga mësimet në “Lexuesin Kombëtar”
Ka edhe poezi të poetëve të njohur për fëmijë Jovan Jovanoviq Zmaj, Dushan Radoviq, Dragan Lukiq, Miroslav Antiq dhe Dobrica Eriq.
Në disa stacione ka kode QR që, pasi skanohen me celular, çojnë në regjistrime audio që duhet të shoqërojnë tekstin. Kështu, nxënësit mund të dëgjojnë këngët e Ljubivoje Rshumoviq-it “Atdheu mbrohet me bukuri” dhe “Poletarac” ose “Le të luajmë shkronjë për germë” nga emisioni kult televiziv për fëmijë me të cilin janë rritur brezat.
Por, përveç këngëve klasike për fëmijë, një seri e tërë kodesh QR çojnë në kompozime që nuk janë të destinuara kryesisht për më të rinjtë, siç është marshi ushtarak “Marshimi në Drina” nga Lufta e Parë Botërore i kompozuar nga Stanislav Binicki, si dhe një korpus i tërë këngësh kishtare. Midis tyre, dallohen disa të shkruara nga Nikolaj Velimirovic, një peshkop kontrovers i Kishës Ortodokse Serbe, i njohur për pikëpamjet e tij antisemite dhe antiperëndimore.
Në një orë mësimi ku nxënësit mësojnë për festat dhe zakonet, lexuesi ka mundësinë të dëgjojë performancën e “Këngës së Fitores” të Velimiroviqit, e cila flet për ardhjen e dytë të Jezu Krishtit, përmes një kodi QR.
Zhvillimi i vetëdijes kombëtare
Ministrja e Arsimit Sllavica Gjukiq Dejanoviq deklaroi në prezantimin e “Lexuesit kombëtar” se duhet të zhvillojë vetëdijen e studentëve për “ushqimin e traditave kulturore të popullit serb dhe pakicave kombëtare që jetojnë në Serbi”.
Theksi i përmbajtjes së “Lexuesit Kombëtar” është në vlerat tradicionale që na bëjnë mik, mik, fqinj të mirë. Ajo motivon njohuri të reja dhe në të njëjtën kohë zhvillon dashurinë për atdheun dhe të gjithë banorët e tij”, tha Gjukiq Dejanoviq më 25 shtator.
“Zhvillimi i identitetit kombëtar është po aq i rëndësishëm sa zhvillimi i respektit dhe vlerësimit për diversitetin dhe kuptimi i tyre,” shtoi ministri.
Shkrimtari Srdjan Srdiq, i cili ka punuar në arsim në 18 vitet e fundit, në një intervistë për RSE shtron pyetjen – kush ka të drejtë të shpjegojë se çfarë përfaqëson tradita dhe kultura serbe.
“Do të doja që ai person të paraqitej dhe të ma shpjegonte në nivelin e përkufizimit më të thjeshtë, sepse nuk mund të arrij se çfarë duhet të jetë tradita dhe kultura serbe dhe si ka qenë sistemi arsimor në këtë vend me dekada, nëse nuk ka qenë. është marrë me segmente kaq të rëndësishme”, komenton Srdiq.
Ai kujton se statistikat tregojnë se njerëzit janë larguar masivisht prej vitesh nga Serbia dhe nënvizon se asnjë tekst shkollor nuk mund t’i bindë qytetarët se duhet ta duan më shumë vendin e tyre.
Printimi i “Lexuesit Kombëtar” i është besuar Institutit Shtetëror të Teksteve dhe Mjeteve Mësimore. Drejtori i këtij institucioni, Stefan Paunoviq, ka sqaruar se në “Çitanka” janë të kombinuara përmbajtje nga disa lëndë shkollore.
“Përmbajtjet janë të ndërlidhura në mënyrë ndërkurrikulare në atë mënyrë që gradualisht të prezantojnë tema që shpjegojnë konceptet e atdheut dhe atdheut, përfaqësojnë figura të rëndësishme të kulturës sonë, institucione të rëndësishme dhe bukuri natyrore”, tha Paunoviq.
Për historianin Srdjan Millosheviq, një tekst shkollor i konceptuar në këtë mënyrë përfaqëson “një njohje se sistemi arsimor ka dështuar plotësisht”.
(Kosova Sot Online)
“Në fakt, dhe nuk po karikaturoj fare, nga gjithçka del se fëmijët nuk janë në gjendje të arrijnë një transferim kaq të thjeshtë të njohurive dhe të lidhin himnin (pra përmbajtjen e kulturës muzikore) me flamurin e Serbisë (le të themi. flamuri është nxjerrë nga një vizatim) si dhe me faktin se është e njëjta Serbi që është një nga vendet e Ballkanit (që është p.sh. përmbajtja e gjeografisë dhe tani, në vend të atij transferimi elementar). të dijes, ne po bëjmë një ‘Lexues Kombëtar’ që duhet të ‘integrojë’ diçka kaq të vetëkuptueshme,” beson Millosheviç.
Shkrimtari Srdjan Srdiq vëren se programet shkollore duhet patjetër të rishikohen tërësisht. Si shembull, ai përmend “gafa të pabesueshme” në ndryshimet në programin e gjuhës dhe letërsisë serbe në shkollat e mesme dhe të mesme.
“Fëmijët sot nuk e dinë kush është Artur Rimbaud, kush është Stefan Mallarme. Aleksandar Tishma është zhdukur nga programi, Vladan Desnica trajtohet si një paragraf me dy faqe. Askush nuk ka reklamuar për këtë. Mendoj se kështu do të jetë “, thotë Srdiq.
Një ide nga majat e shtetit
Përveç nxënësve të klasave të para dhe të dyta, autoritetet njoftojnë se gjatë këtij viti shkollor do të shfaqen edhe tre “Lexues Kombëtar” – për nxënësit e klasave të treta dhe të katërta, më pas për nxënësit e klasave të pesta deri në të tetat, si dhe për gjimnazistët.
“Libri Kombëtar i Leximit” u prezantua për publikun gati një muaj pas fillimit të vitit shkollor 2024/2025. vit.
Mirëpo, njoftimet për krijimin e një teksti të tillë filluan tre vjet më parë, kur ministri i atëhershëm i Punëve të Brendshme, Aleksandar Vulin, sot në postin e zëvendëskryeministrit deklaroi se “teksti i historisë duhet ta shkruajë shteti i Serbisë”.
Këtë ide shumë shpejt e ka marrë edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Në një fjalim televiziv në shkurt 2021, Vuçiq deklaroi se tekstet shkollore për gjuhën, historinë dhe gjeografinë serbe “mund të shkruhet vetëm nga shteti”.
“Mund të shkruani çfarë të doni në treg, nuk më intereson”, tha Vuçiq në një fjalim televiziv.
Ndërkohë, kjo ide u shndërrua në “Librin Kombëtar të Leximit”.
(Kosova Sot Online)
