Pushteti serbian e vret Milan Shuflajin mikun e madh të shqiptarëve

Shkruan: Akademik Prof Dr: Hakif Bajrami

(1879-1931)

Kur pushteti monarkofasist i Beogradit programonte shfarosjën e kombit shqiptar, kur edhe diplomacia e Evropës ishte plasuar pas tij, kur edhe Turqia e kalbur nga mbeturinat e perandorisë po ndërtonte shtëpiza në Anadolli për t` i mbushur me Aranutët fatmjerë, kur limanet e Tivarit dhe Selanikut ishin mbushur me anije evropiane të ankoruara për të bartur shqiptarë të rraskapitur dhe të torturuar, në Anadoll, Milan Shufaj sikurse  Emil Zola më 1895, që me një shkrim e ndryshoi kahën e kompromitimit francez duke e shpëtuar viktimën Drajfus, më 1931 Milan Shuflaji do të shpërthej duke thënë:  “Shqiptarët dhe gjuha e tyre janë objektivi im jetësor për të spjeguar se kemi të bëjmë me popullin më të lashtë n` Evropë e që ende është me veti të shkelqyera gjuhësore dhe civilizuese Indoevropiane, prandaj nuk e meriton të atrocitohet sikurse po provon Beogradi. Ky popull është në trojet e veta, prandaj sa më lagë duart e mafisë politike serbiane, sepse për ta shfarosur, ose për t` u sherbyer klaneve mafioze greke dhe ruse, për okupimin e trojeve të tyre, më kjo politikë nuk mund të ketë sukses. Po, plagë dhe mizori do të ketë, por shfarosje jo, sepse shqiptarët ngadal po largohen nga mentaliteti  i popullit çiragji”! .

Me një dituri të shkëlqyer dhe me guxim prej ilirologu Milan Shuflaji, duke e realizuar amanetin e mësuesit të tij Tadija Smiçikllas, do të vërsulet në arkivat dhe bibliotekat e: Vatikanit, Venedikut, Dubrovnikut, Zagrebit dhe Wjenës, dhe për një kohë rekorde do të arrijë për të grumbulluar informata për qyetet dhe katundet iliro-arbanase, për mënyrën e jetesës e mbi të gjitha për gjuhën e shqiptarëve me të cilën mund të deshifrohen edhe shumë gjuhë të vdekura si: Etrurishtja, Hetitishtja dhe sistemet gjuhësore ( centum dhe satem) në përgjithësi.
Duke vrejtur fuqinë e argumenteve të këtij Kolosi të shkencës, Albert Ajanshtajni do të shkruaj se: “Milan Shuflaji po e nxjerr nga terri një histori e cila por si drita do të mbetet e pakontestuar sepse veprës së tij do t` i thonë shkrim i rrezitur prej Diellit, sepse është shkrim i argumentuar, që ka pushuar majftueshëm nepër arkiava, ku truri i mençurisë mrizon pa probleme”. Nga ky parashikim, Beogrdai i fashizuar aty kah viti 1928, do t` ia filloi lëvizjës së planeve për ta nxënë dhe për ta privuar nga jeta Milan Shuflajin. Po, Milan Shuflaji do të shpëtoi përkohësisht sepse ishte  një hulumtues i shkollës së Wjenës dhe aty ishte në lidhje me të gjitha kokat e shkencës humanitare të Evropës, së cilës kriza ekonomike ia kishte helmatusur plagët e vejtra të lagjës së intrigave, që lindnin në Stamboll, pushonin në Hallkidik të Greqisë dhe shpërndaheshin në Lindje deri në Sibir; që të shpërthejnë edhe në Perendim përtej La Manshit, krejtë me prapavi që trualli shqiptar të serbizohet përmes: shpronësimit, shpërnguljës dhe shfarosjes fizike, krejtë me program që Evropa po u larguan shqiptarët nga Ballkani do të konsiderohet e krishterë”. Këtë hipokrizi Milan Shuflaji nuk mund ta përbinte, prandaj u lëshua në hulumtime për historinë shqiptare dhe ia doli detyrës me faqe të bardhë.

Do të shkruaj Milan Shuflaji edhe për Konventën e 30 jnarit 1923 në Lozanë për këmbimin e popullsisë në mes Turqisë dhe Greqisë. Do të zbulojë e do të shkruaj Milan Shuflaji edhe për pazaret e Beogradit që pasuan me Stambollin më 30 janar 1933 (në 10 vjetorin e Llozanës) për të i shfarosë shqiptarët nga Jugosllavia, me të njejtin model politik si ai greko -turk. Madje me  që nuk kishte sllavë në Anadolli për t` ia derguar Serbisë, një familje shqiptare do të detyrohet të shpërngulet në Anadolli, pushteti i Stambollit  do t` ia dërgoi Beogradit  në anën tejtër një kali për një familje. Ja ky ishte zbulimi i ri që ushtrohej mbi trupin e shqiptarisë, zbulim ky të cilin Milan Shuflaji dhe kolosët si ky e bërën copë e grimë duke ia thyer të dy gjymturët, duke i detyruar anijet që lundronin në vijat Selanik- Stamboll dhe Tivar- Stamboll të prapsohën, sepse shumë prej tyre i kishin zhdukur stuhitë e Adriatikut dhe Egjeut, duke kaluar tërë tragjedia edhe në një bestytni rreligjioze se: “Zoti po i denon zollumçarët, për faktin se shumë nëna shqiptare i kishin hudhur fëmijtë në detë, duke mos patur çka t` u japin me ngrënë”. Po, po për këtë dukuri kobzezë kishte shkruar edhe shtypi i kohës, sidomos kishte shkruar shtypi rrevolucionar francez dhe ai i Kominternit. Të tjerët si në orkestër ishin rendisë në krah të Beogradit, për ta rrealizuar “misionin e shekullit, për ta bërë Evropën të krishterë me merita të serbianëve”.

 Pushteti  i Beogradit i ka krijuar programe për shfarosje të shqiptarëve 

Në çdo etapë historike, pushteti terrorist i Beogradit me progame ka të planifikuar ta shfarosë kombin shqiptar në përgjithësi. Ato programe janë konkrete, dhe tanimë bota e civilizuar i dinë cilat janë. Nuk po i shënojmë këtu 37 programet, por ato që janë me eklatante: “Serbët gjithëkund dhe kudo”, publikuar më 1836 nga Vuk Karagjiq; “Naçertania”, me autor Ilija Garashanin;” Serbia e vjetër” më 1853 me autor Gjoka Slepçeviq; “Depërtimi në det” më 1881, me autor Prota Mateja Nenadoviq; “Zgjërimi i Serbisë në Kosovë dhe Maqedoni” më 1886, me autor Millutin Garashanin; “Çka don Serbia dhe puna me shqiptar” më 1910, me autor Vojvoda Radomir Putnik; “Shqiptarët dhe fuqitë e mëdha”  më 1913, me autor Vladan Gjorgjeviq; “Likudimi i shqiptarëve” më 1920 me autor “Ballkanikus- Stojan Protiq; “Likudimi i kaçakëve” 1924, me autor anonim; “Deportimi i shqiptarëve” më 1933, me autorësi-Qeveria e Pera Zhivkoviqit; “Likudimi i shqiptarëve “1937 me autor Vasa Qubriloviq; “Konventa Jugosllavo Turke” 1938 me autorsi Qeveria Millan Stojadinoviq; “Ndarëja e Shqipërisë” më 1939 me autor Ivo Andriq; “Krijimi i Serbisë homogjene dhe integrale” më 1941 me autor Stevan Moleviq; “Likudimi i shqiptarëve” më 1942 me autor Drazha Mihajloviq;  “Likudimi i popullsisë shqiptare deri sa të zgjasin operacionet ushtrake” më 1944, me autor Vasa Çubriloviq; “Marrveshja Xhentelmene” më 1953 me autor Tirto-Kyprili; “Mbyllja e shkollave shqipe nepër viset shqiptare” më 1958 me autor Aleksandër Rankoviq; “Platforma politike për Kosovën” më 1981 me autor SPB serbe; “Memorandumi i Akademisë Serbe” më 1986, me autor akademikët; “Programi Jugosllav për Kosovën” më 1988 me autor nga tërë jugosllavia; “Koridoret përplasëse” më 1997 me autor S. Millosheviq, I. Stanishiq; “Toka e djegur” 1998, me autor Gjeneral Shtabi i RFJ-ës; “Patkoi” më 1999, me autor Gjeneral Shtabi i RFJ-s (komandant  Suprem ishte S. Millosheviq). 

Likudimi i personaliteteve shqiptare

Pushteti serb në fillim të shekullit XX i kishte planet për shfarosjën e shqiptarëve ta ndara në dy fronte. Frontin e parë krimianl e zbuloi më 1902 me organizimi të Bella Rukës serbe duke bërë atentat ndaj Haxhi Zekës në Pejë. Në vijim: më 1916 u vra Isa Boletini në Podgoricë; më 1920 u vra Zef Lush Marku në Prizren; më 1923 u vra Ramë Vllasa në Llap; Më 1924 u vra Azem Galica në Drenicë; më 1925 u vra Bajram Curri në Dragobi (Malësi e Gjakovës); më 1928 u vra Nazim Gafurri në Prishtinë; më 1929 u vra Shtjefën Gjeçovi në Zym të Hasit; Më 1933 u vra Hasan Prishtina në Selanik; më 1941 u vra Sherif Voca në Shalë të Bajgorës; më 1945 u masakrua Shaban Polluzha në Drenicë; më 1946 u vra Bedri Pejani, Halim Spahija, Gjon Sereçi, Marije Shllaku etj; më 1949 u vra Rifat Berisha (nënkryetar i Kuvendit Bujnait); më 1951 u vra Ibrahim Lutfiu; më 1963 u vra Shaban Shala; Më 1965 A. Rankoviqi planifikoi ta vrasin Adem Demaçin; më 1983 u vranë: vllazërit Jusuf dhe Bardhosh Gervala e Kadri Zeka; Më 1989 vritët Enver Hadri; më 1990 u provua sërish të vritët Adem Demaçi (lexo ditarine  Borisav Joviqit, i botuar); Vargu u atentateve nuk do të ndalet deri te Afrim Bujaku më 2023. 

 Qeveria  serbe planifikon vrasje të miqëve të shqiptarëve

Milan Shuflaji mbante lidhje më 1929 me Shtjefën Gjeçovin,  me Ministrin e Arsimit të Shqipërisë  e mbi të gjitha ishte vënë në korrespeodencë me Bedri Pejanin dhe Mitaht Frashërin. Prej të gjithëve merrte një prosi se me pendën e tij mund të ndihmojë sa një armatë e tërë, që shfarosja e shqiptarëve të paktën të pengohet.  Lidhur me tragjedinë shqiptare Bedri Pejani dhe Gjergj Bubani ia kishin përkthyer Milan Shuflajit këto tshkrime:  “Ç` vajtojnë gërmadhat e Rugovës”,“Palgët e Dukagjinit” dhe “Tragjedia e Kosovës”. Prej këtyre studimeve e kishte mësuar realitetin tragjik të shqiptarëve në Mbretërinë Jugosllave. Prandaj, Milan Shuflaji kishte vëndosur se një komb duhet të ndihmohet, edhepse nuk është shtetëformues , sepse nuk është sllavë, sepse ndaj tij ishin vërsulur ushtari, xhandari, tagërmbledësi, koxhobashi serbian, e mbi të gjitha kolonisitët që kishin të drejtë me i vrarë shqiptarët dhe mos me u përgjegjë fare. Prandaj Milan Shuflaji ishte vërsulur nepër arkiva për t` ia zbuluar rrënjët  e një toke që quhej Arbani-Shqipëri antike dhe mesjetare.  Në fillim Milan Shuflaji punën e filloi vetëm, por shumë shpejtë i dualën për krah Tollëzoi dhe Jireçeku, të dy nga shkolla e Wjnenës. Kjo shkollë do të sjellë optimizëm në të gjitha qendrat arsimore shqiptare.

 Si dhe  pse e vranë serbët  Milan Shuflajin më 18 shkurt 1931

Organizimin e vrasjës së Milan Shuflajit e kreu qeveria e Gjneralit Petar Zhivkoviq (1929-1934). Ky oficer ishte njëri nga organizatorët e grusht shtetit në Beograd më 1903; ishte organizator i organizatës terroriste “Bela Ruka”; ishte njëri ndër organizatorët e :Procesit të Seelanikut” më 1917; ishte kryetar i Qeverisë Mbretrore më 1929-1934;Ishte organizator i partisë JNS; Gjatë Luftës Dytë Botërore ishte në anën e Drazha Mihajloviqit; Pas luftës është denuar me vdekje në mungesë; Vdes në emigracion më 1953. Më 1931 i zbatoi urdhërat për ta privuar nga jeta Milan Shuflajin, me të vetmin fakt se po e zbardhëte historinë mesjetare shqiptare, me çka deshtonin rrenat e kurdisura serbiane. Lidhur me këtë, theksojmë se Milan Shuflaji nepër arkiva zbuloi fakte që kishin mbetur, që do të thot se atentati ishte i motivuar dhe me plan.

Në hulumtimin e jetës dhe veprës së Milan Shuflajit kemi hasë në këto argumente arkivore: 1. Si u vra Milan Shuflaji; 2. A ka Milan Shuflaji gjak hebreu; 3.Si student dhe profesor pse ishte i padiciplinuar ndaj pushtetit;4.  Cilat ishin shkaqet që e lidhën Milan Shuflajin me historinë shqiptare; Milan Shuflaji ishte studiues i librit të Leon Fraindlingut, Golgota Shqiptare, Vjenë 1913; Ishte në dieni me shkrimin e Lav Trockit, për mizoritë serbe në Shkup dhe rrethinë më 1912; Ishte në dieni me shkrimin e Ndre Mjedës për mizoritë serbe ndaj shqiptarëve më 1912/13; Ishte adhuryes i Hasan Prishtinës dhe Bajram Currit; Për çfar interesash mbanin lidhje Milan Shuflaji me Bedri Pejanin, Hasan Prishtinë, Fan Nolin, Ibrahim Gjakovën dhe Branko Mergjanin më 1927-1929; deri në ç` masë kanë ndikur shkrimet e Edit Dyrhamit për shqiptar te Milan Shuflaji. 
Milan Shuflaji u vra më 18 shjurt 1931 në Zagreb prej agjentëve të policisë Beogradit, sepse po mirej me zbulimin e historisë mesjetare shqiptare. E vërteta, emri i këtij shkenctari në historinë dhe politikën shqiptare nuk guxon të fetishizohet. Por do të duhet të nderohet aq sa e meriton të jetë emri i tij nepër sheshe, biblioteka dhe shkolla, sepse i ka shërbyer një kauze që është e drejtë dhe e respektuar kudo nepër botën e civilizuar.

Nëse Mashkin e ka zbërthyer Historinë e Perandorisë Romake, nëse Georgie Ostrogorski e ka bërë të njohur Historinë e Bizantit, nëse Han (gjerman) dhe Halil Inallgjik e kanë skalitur Historinë e Perandorisë Osmane, atëherë Milan Shuflaji ia ka trasuar rrugët historiogarfisë mesjetare shqiptare, për të pasur hulumtuesit gjithëmonë një adresë të saktë se ku ishin, ku jemi dhe kah duhet të shkojmë.  Ja veprat e tij: Akte dhe diploma që ilustrojnë historinë mesjetare të Shqipërisë, libri 1, Wjenë 1913 dhe 2, Wjenë 1918; Rrethanat kishtare të Shqipërisë paraosmane, Budapesht, 1916; Qytetet dhe kshtjellat e Shqipërisë mesjetare, Wjenë 1924; Historia e Shqipërisë veriut,Beograd 1924; Serbët dhe Shqiptarët –simbioza e tyre në Mesjetë, Beograd 1925; Historia e Shqipërisë Veriore, Beograd 1925, Konstandin Balshaj (Roman histrik) Zagreb 1920. Millan Shufllaji ka shkruar edhe me qindra studime që u kanë sherbyer hulumtuesëve të historisë për t` i shkruar veprat e tyre më të mira, sepse ka lënë adresa dhe udhërrëfim të sigurt.Lavdi veprës shkencore të Milan Shuflajit.

Shkrimi u lexua në: Shoqatën e Shkrimtarëve të Kosovës më 14 shkurt 2024, në shenjë të 93 vjetorin e atentatit ndaj Prof Dr Milan Shuflajit.

Shkrimi i kushtohet Gjenral Tahir Sinanit, Fehmi Lladrofcit dhe Adem Demaçit! 

Dorëzohet në shtyp më 17 shkurt 2024 në ditën e shpalljsë së pavarësisë Kosovës.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".