Lexoni edhe:
Elsa Lila prezanton albumin e ri 'Ja na erdhi Viti i Ri' në një koncert festiv
Ky kimikat në në ushqimet e mëngjesit mund të shkaktojë atak kardiak dhe goditje në tru
Shkencëtarët kanë paralajmëruar se një kimikat që çlirohet gjatë procesit të gatimit të disa ushqimeve të preferuara familjare mund të rrisë rrezikun e atakut kardiak dhe goditjes në tru me 60 për qind.
Quajtur akrilamid, kjo substancë formohet kur ushqimet me niseshte, si buka, patatet dhe kafeja, ngrohen, si gjatë pjekjes, skuqjes dhe rostimit.
Ai është i bollshëm në karbohidratet e djegura, si buka e skuqur, që shkaktohet nga reagimi midis sheqernave natyrale dhe nxehtësisë që shkakton nxirje.
Akrilamidi gjendet gjithashtu në ushqime të krijuara gjatë gatimit industrial, si ushqimet ultra të përpunuara, si dhe në cigare dhe disa preparate kozmetike.
Preokupimet se akrilamidi në ushqime mund të shkaktojë reagime në trup që mund të shkaktojnë kancer kanë qarkulluar për vite.
Por tani një grup ekspertësh spanjollë kanë zbuluar një rrezik tjetër të mundshëm nga konsumimi i akrilamidit — sëmundjet kardiovaskulare.
Studiuesit, të cilët publikuan zbulimet e tyre në revistën Nutrients, analizuan dhjetëra studime që datojnë që nga viti 2007, me mbi 100,000 individë.
Ata zbuluan se marrja më e lartë e akrilamidit ishte e lidhur si me një rrezik më të lartë për të pësuar emergjenca serioze mjekësore kardiovaskulare si ataku kardiak dhe goditja në tru, ashtu edhe me vdekjen nga këto kushte.
Studiuesit, nga disa universitete dhe organizata shëndetësore, referuan studime që treguan se nivelet ekstreme të akrilamidit ishin të lidhura me një rritje prej 84 për qind të rrezikut për vdekje kardiovaskulare te personat vulnerabël, si ata në rrezik nga diabeti i tipit 2.
Ekspozimi i lartë ndaj akrilamidit përmes dietës thuhej se rrit rrezikun e vdekjes kardiovaskulare me një të tretën deri në dy të tretat.
Ata referuan gjithashtu një studim kinez që tregonte se njerëzit me nivele të larta të ekspozimit ndaj akrilamidit kishin midis 47 dhe 67 për qind më shumë gjasa të vuanin nga sëmundjet kardiovaskulare në dekadën e ardhshme.
Në studimet e analizuara, niveli mesatar i akrilamidit në dietë varionte nga 32.6 deri në 57 mikrogramë në ditë, me rezultate më të këqija kardiovaskulare të vëzhguara në fundin më “ekstrem” të shkallës.
Përmbajtja e akrilamidit në një fetë mesatare tosti mendohet të jetë rreth 4.8 mikrogramë për fetë, dhe kjo dyfishohet kur djeg, sipas Profesor Oliver Jones, një ekspert në kimi në Universitetin RMIT në Melburn, i cili foli për The Telegraph.
Shkencëtarët spanjollë deklaruan se, megjithëse nuk është plotësisht e qartë se si akrilamidi dëmton shëndetin kardiovaskular, testet laboratorike sugjeruan mekanizma të mundshëm.
Një teori është se kjo substancë nxit grumbullimin e yndyrës në indet trupore dhe rrit inflamacionin, që mund të kontribuojë në probleme paraardhëse kardiovaskulare si obeziteti.
Ata shtuan se kërkime të mëtejshme mbi implikimet e mundshme të akrilamidit për shëndetin e zemrës janë kritike, duke pasur parasysh ekspozimin e lartë në jetën e përditshme.
“Është një ndotës i përpunimit të ushqimeve që prek të gjithë popullsinë pa dashje gjatë gjithë jetës,” shkruan ata, transmeton GazetaExpress.
“Ekspozimi ndaj akrilamidit vjen jo vetëm nga ushqimet ultra të përpunuara, por edhe nga ushqimet e gatuara në shtëpi dhe në restorante, madje edhe kur përdoren metoda të reja gatimi si pjekja me ajër.”
Ata thanë se ishte kritike të ndërgjegjësohej popullata për akrilamidin, duke qenë se mungon një vetëdije e përgjithshme mbi praninë e tij në dietën e përditshme.
“Popullata është kryesisht e pavetëdijshme për prodhimin e akrilamidit në ushqimet e gatuara në shtëpi dhe praninë e tij në dietën e tyre të përditshme,” shkruan ata.
“Për më tepër, ushqimet e nxira gabimisht perceptohen si më tërheqëse dhe me më shumë shije.”
Ata shtuan: “Rritja e konsumit të ushqimeve ultra të përpunuara në dekadat e fundit, veçanërisht midis adoleshentëve, mbetet një shqetësim për shëndetin publik.”
Ata pranuan kufizime, duke përfshirë faktin se shumica e studimeve të analizuara ishin bazuar në SHBA, gjë që mund të kufizojë rëndësinë për grupe të tjera.
Sëmundjet kardiovaskulare përbëjnë rreth një të katërtën e të gjitha vdekjeve në Mbretërinë e Bashkuar, ekuivalente me 170,000 vdekje në vit ose 480 në ditë.
Marrja e akrilamidit është lidhur gjithashtu me një rrezik të shtuar të kancerit.
Megjithëse ky rrezik është vërejtur kryesisht në studime me kafshë, që përfshijnë sasi të larta të akrilamidit, ekspertët bien dakord se rreziku i mundshëm shtrihet edhe te njerëzit dhe duhet të synojmë të reduktojmë sasinë që konsumojmë.
Sidoqoftë, disa shkencëtarë kundërshtojnë cilësinë e provave.
Sipas Sir David Spiegelhalter, Profesor i Statistikës në Universitetin e Kembrixhit, një person do të duhej të konsumonte 160 feta të djegura tosti në ditë që të kishte një efekt shqetësues.
Pavarësisht kësaj, autoritetet shëndetësore si NHS kanë publikuar këshilla mbi mënyrat se si njerëzit mund të reduktojnë ekspozimin ndaj akrilamidit.
Këto përfshijnë synimin për një “ngjyrë të verdhë të artë” gjatë pjekjes, skuqjes, rostimit ose fërgimit të ushqimeve me niseshte, në vend të një ngjyre kafe.
Ata gjithashtu rekomandojnë ndjekjen e udhëzimeve të paketës kur gatuajnë produkte si patate të skuqura në shtëpi dhe shmangien e gatuarjes së tepërt për të marrë nxirje shtesë.
Autoritetet shëndetësore gjithashtu theksojnë këshilla të përgjithshme dietike për të ngrënë shumë fruta dhe perime të freskëta dhe për të favorizuar metoda më të shëndetshme gatimi, si zierja ose gatimi me avull, për të reduktuar ekspozimin ndaj akrilamidit.
Vlerësimet e rrezikut të akrilamidit të publikuara nga rregullatorët e Mbretërisë së Bashkuar nuk kanë arritur të përcaktojnë, bazuar në provat aktuale, se sa shumë rritet rreziku i një personi për kancer nga konsumimi i tij.
(Kosova Sot Online)
