Lexoni edhe:
'Ja erdhi Krishtlindja' vjen me interpretim të shkëlqyer nga Elsa Lila
Shkencëtarët zbulojnë se rreziku i sulmit në zemër mund të fillojë në fëmijëri
Shëndeti i zemrës fillon të përkeqësohet në moshën 10-vjeçare te fëmijët që jetojnë një stil jete jo të shëndetshëm, duke i vënë ata në rrezik për sulme vdekjeprurëse në zemër dhe goditje në tru gjatë moshës madhore, kanë paralajmëruar studiuesit.
Sëmundjet kardiovaskulare, që prekin rreth 7.6 milionë britanikë, shkaktohen kryesisht nga faktorë jetese — si obeziteti, dieta e dobët, pirja e duhanit dhe mungesa e aktivitetit fizik.
Hulumtuesit nga Instituti i Kujdesit Shëndetësor Harvard Pilgrim kanë identifikuar tani dritaren vendimtare për të mbrojtur veten kundër këtyre faktorëve, duke përmirësuar shëndetin e zemrës deri në moshën madhore.
Në studimin e publikuar në JAMA Cardiology, studiuesit analizuan të dhënat shëndetësore të mbi 1,500 fëmijëve të moshave nga 3 deri në 16 vjeç në Massachusetts.
Ekipi vlerësoi dietën e çdo fëmije, aktivitetin fizik, kohëzgjatjen e gjumit, indeksin e masës trupore (BMI), tensionin e gjakut dhe ekspozimin ndaj duhanit, përfshirë duhanpirjen pasive që gjithashtu rrit rrezikun për sëmundje të zemrës.
Shkencëtarët studiuan gjithashtu nivelet e sheqerit dhe kolesterolit në gjak te fëmijët midis moshave 6 deri në 10 vjeç dhe në adoleshencën e hershme, nga 11 deri në 16 vjeç.
Duke përdorur këto të dhëna, ata llogaritën një indeks të shëndetit të zemrës, i cili tregon rrezikun e fëmijës për sulm në zemër më vonë në jetë.
Ata zbuluan se pikët e shëndetit kardiovaskular fillojnë të bien rreth moshës 10-vjeçare te të gjitha grupet demografike që kanë dieta të dobëta dhe bëjnë pak ushtrime.
Studiuesit sugjeruan se mosha 10 mund të jetë vendimtare, sepse në këtë pikë fëmijët në studim kishin tendencën të hanin më pak shëndetshëm dhe të flinin më pak cilësisht.
Kjo mund të lidhet me fillimin e tranzicionit në shkollën e mesme, ku fëmijët rrisin pavarësinë e tyre
Aktiviteti i mjaftueshëm fizik dhe një dietë e shëndetshme për të parandaluar obezitetin, veçanërisht midis fëmijërisë së mesme dhe adoleshencës së hershme, mund të ndihmojnë në përmirësimin e shëndetit kardiovaskular.
“Studimi ynë ofron njohuri mbi trajektoren e shëndetit kardiovaskular në jetën e hershme, duke vendosur një dritare të qartë mundësish për të përmirësuar shëndetin e fëmijëve të kombit tani dhe në të ardhmen,” tha autori kryesor Izzuddin Aris, profesor asistent i mjekësisë së popullatës në Harvard Medical School.
Sëmundjet kardiovaskulare zakonisht lidhen me grumbullimin e depozitave yndyrore brenda arterieve, duke rritur rrezikun e mpiksjes së gjakut dhe sulmeve në zemër.
Të qenit shumë mbipeshë, presioni i lartë i gjakut dhe kolesteroli i lartë janë të gjithë faktorë rreziku për këtë sëmundje.
Organizata Botërore e Shëndetësisë zbuloi në vitin 2023 se 37 milionë fëmijë nën moshën pesë vjeç janë mbipeshë globalisht — katër milionë më shumë se në fillim të shekullit.
Një në tetë fëmijë të moshës 2 deri në 10 vjeç në Angli janë obezë, sipas të dhënave të NHS.
Kjo vjen pasi ekspertët në Universitetin e Kembrixhit zbuluan se kolesteroli i lartë ose i luhatshëm në fëmijëri rrit rrezikun për një gjendje të lidhur me sëmundjet e zemrës të quajtur aterosklerozë.
Ateroskleroza është ngushtimi i arterieve për shkak të grumbullimit të depozitave yndyrore me kalimin e kohës, të cilat shkaktojnë bllokime në furnizimin me gjak, duke shkaktuar sulme në zemër dhe goditje në tru potencialisht fatale.
Në studimin e tyre, ekipi i Kembrixhit ushqeu dy grupe minjsh me një dietë të pasur me yndyrë, e cila dihet se rrit kolesterolin “e keq”, ose në mënyrë të ndërprerë ose të vazhdueshme.
Ata analizuan gjithashtu të dhëna nga Studimi i Rrezikut Kardiovaskular te të Rinjtë Finlandezë, një studim afatgjatë që ndjek rreziqet e zemrës nga fëmijëria në moshën madhore.
Analiza e tyre zbuloi se ata me nivele të larta të kolesterolit në fëmijëri kishin më shumë gjasa të kishin grumbullimin më të madh të pllakës në arterie.
Ekspertët kryesorë të zemrës sugjeruan se fëmijët që janë vetëm 15 vjeç mund të duhet të marrin statina — një pilulë për uljen e kolesterolit — për të ulur rrezikun e tyre për sëmundje serioze të zemrës në të ardhmen.
(Kosova Sot Online)
