Zhani Ziçishti: Ju rrëfej darkën e Enverit në shtëpinë e Mihallaqit, si e helmuan në Durrës kur doli nga burgu, foli keq për…

Zhani Ziçishti ka qenë një nga aktorët më të veçantë të brezit të tij, ndoshta për faktin se rolet që ai interpretonte ishin përtej stereotipave të heronjve pozitivë.

Ai kishte zgjedhur të bënte “djalin e keq”. Asokohe shihej herë shtrembër e herë me adhurim. Përtej duartrokitjeve dhe admirimit që nuk i mungonte asnjëherë një aktori flokëzi dhe me sybojëqielli, Zhani Ziçishti ka kaluar edhe periudha shumë të vështira. Kohë që i kanë lënë shenjë në jetë. Bëhet fjalë kur u dënuan dy kushërinjtë e tij të parë: Llambi Ziçishti, ish-ministër Shëndetësie u dënua me vdekje, ndërsa Mihallaq Ziçishti, ish-numri dy i Ministrisë së Brendshme, me 25 vjet burgim. Pas kësaj ngjarjeje, aktori do të lihej për 4 vjet pa asnjë rol. Nuk ishte vetëm largimi nga skena dhe ekrani, por edhe frika për më të keqen, për veten dhe për familjen. Në një intervistë për gazetën “Panorama”, Ziçishti tregon pikërisht këtë periudhë të vështirë të jetës së tij, kur priste nga çasti në çast ta arrestonin, siç kishte ndodhur edhe me të tjerë para tij. Në këto rrethana të vështira, falë origjinës greke ai largohet nga Shqipëria për në shtetin fqinj, ku do të jetonte disa vjet.

[Zhani zIçISHTI]

A ka ndonjë rol që keni dashur ta luani, por nuk keni e keni realizuar?

Një rol që më ka mbetur peng ishte në një dramë të Sotir Andonit, që e ndaloi Sekretari i Parë. Pas pushkatimit të Llambit dhe burgosjes së Mihallaq Ziçishtit, që ishin kushërinjtë e mi të parë, për katër vjet unë nuk kam luajtur as në teatër, as në kinema. Më thoshte drejtori: “Ulu atje në fund dhe mos e hap gojën”. Unë prisja të më arrestonin nga dita në ditë, sepse shumë nga fisi i morën brenda. Deri sa vdiq Enveri, unë nuk luajta më asnjë film. Një muaj pas vdekjes së tij më thirrën prapë në Kinostudio, por me kusht që të ndërroja mbiemër.

Si të ndërronit mbiemër?

Babain e kisha me origjinë greke. E ka pasur mbiemrin Petropulos, po ne të regjistruar e kemi pasur Petra. Kur erdhi partia, Mihallaqi i thotë babait: ‘Hiqe këtë mbiemër se do na marrësh më qafë’ dhe ai e hoqi. Por babai e mbante Ziçishti dhe unë në filma e kam mbajtur ashtu. Gjatë kohës së Luftës, kur Llambi dhe Mihallaqi u angazhuan në Frontin Nacionalçlirimtar, që të mos merrnin më qafë fisin e vet vunë mbiemrin Ziçishti, si për të thënë që ne nuk kemi punë me këta. Në kohën e Partisë, ne e bëmë Petra. Kurse kur shkova në Greqi, e ktheva si e ka pasur babai qëmoti. Kam pasur edhe certifikatat përkatëse.

Kur vëllezërit Ziçishti ishin me pushtet, sa ju favorizonte lidhja me ta?

S’kisha asnjë lloj favori. Unë i kisha kushërinj të parë, baballarët vëllezër, por nuk kisha asnjë përkrahje nga ata. Kur Mihallaqi ishte zv.ministër, në teatër donin të më bënin anëtar partie. I them Mihallaqit që organizata bazë e partisë do që të hyjë në Parti dhe ai më tha: “S’ke punë ti të bëhesh anëtar partie. Mos u ngatërro me partira. Dhe nëse të kërkojnë që unë të ndihmoj ndonjë shokun tënd, flije mendjen. Mos bëj asnjë premtim dhe s’ke për të pasur asnjë përkrahje”. Kështu që, unë jam marrë vetëm me punën time. Ai më ndiqte, i kishte parë edhe rolet e mia dhe njëherë më thotë: “Ç’i ke këto role bre, i tëri negativ, je bërë me ballistët, na turpërove fisin”.

Bënte humor. Njëherë ka ndodhur që më ka ndihmuar. Kur isha i ri bëja pjesë në një grup të vogël me instrumentistë dhe i binim në një lokal. Të gjitha këngët e festivaleve ne i regjistronim në një magnetofon, që një shokut tonë i kishte ardhur nga Italia dhe të nesërmen i luanim. Njëherë na erdhi policia, më mori kitarën, ma thyen dhe na mbajtën gjithë natën. Po na lanë se isha kushëri i Mihallaq Ziçishtit. Prindërit u merakosën shumë dhe njoftuan edhe Mihallaqin. Shpëtuam vetëm falë Mihallaqit, ndryshe do na kishin futur brenda.

Ju erdhi i çuditshëm dënimi i Mihallaqit dhe Llambit?

Enveri i bëri të gjithë armiq. Intelektualët, njerëzit me shkollë i bëri armiq… Mihallaqi dhe Llambi kishin bërë Liceun francez. Llambi studioi në Francë.

A kishin ata njohje të hershme me Enver Hoxhën?

Po sigurisht, që në kohërat e luftës. Pastaj, Enveri ka ardhur në shtëpinë e Mihallaqit kur ai ishte sekretar në Korçë. Madje, ka ardhur për darkë kur kishte ditëlindjen dhe masat e sigurisë ishin aq të forta, saqë as unë me gruan nuk u lejuam nga policët të hynim. As dhuratën nuk ia dhamë dot me rastin e 65-vjetorit. U thashë që jemi kushërinj, por as bëhej fjalë. Nuk të linin. Edhe ushqimet ishin të kontrolluara. Vetë ata i kontrollonin.. Pra, kishin miqësi, por kur erdhi puna e futi brenda.

Sa vjet burg bëri Mihallaqi?

Mihallaqi bëri 8 vjet burg dhe u lirua me ardhjen e demokracisë. Por e helmuan në Durrës, pasi bashkë me Todi Lubonjën foli shumë keq për Ballin Kombëtar te “BBC”. Në një lokal i hodhën helmin dhe kur erdhi në shtëpi mbaroi.

[Zhani-Ziçishti] Si e keni përjetuar periudhën e dënimit të tyre?

Ka qenë një periudhë shumë e vështirë. Kemi rrojtur me frikë. Edhe një telefon që kishim e hoqa fare, se kisha frikë se na përgjonin. Të gjithë në shtëpi ishim në tension. Flisnim me zë të ulët, edhe muret dëgjonin. Llambin e vranë. A vritej Llambi? Ai ishte njeri që fliste vetëm për teatër e për opera. Ishte njeri i jashtëzakonshëm. Mjek i shkëlqyer… Një tjetër nga fisi e futën brenda. As u mor vesh se çfarë kleçke i gjetën. Spiunët ishin sheshit.

Cili qe fati i familjarëve të Mihallaqit dhe Llambit?

Familjarët e tyre i internuan, i çuan nga zona e plazhit në Durrës. Familja e tyre u shkatërrua. Të gjithë pësuan drama.

…vijon

Ekskluzivisht për Panorama. Riprodhimi nga media të tjera në mënyrë të pjesshme ose të plotë pa lejen e kompanisë do të ndiqet në rrugë ligjore.

(Kosova Sot)