Lexoni edhe:
'Kthema dashurinë' vjen përplot ritëm nga Edi dhe Rifadija
A ishin gratë prehistorike më të afta në gjueti se burrat?
Nëse imagjinoni një gjahtar parahistorik, të vjen në mendje një shpellar. Por një studim i ri pretendon se këta shpellarë ishin më të dobët në krahasim me homologët e tyre femra. Ndonëse femrat janë parë prej kohësh si rritëse të fëmijëve dhe grumbulluese dhe burrat si gjuetarë, studiuesit e Universitetit të Notre Damit e kanë hedhur poshtë këtë teori.
Studimi i tyre zbuloi se jo vetëm që gratë prehistorike merreshin me praktikën e gjuetisë, por anatomia dhe biologjia e tyre femërore i bënte ato më të përshtatshme për gjueti. "Në vend që ta shikojmë si një mënyrë për të fshirë apo rishkruar historinë, studimet tona po përpiqen të korrigjojnë historinë që fshiu gratë prej saj", tha dr. Cara Ocobock, autorja kryesore e studimit. Gjetjet tregojnë se trupi femëror është më i përshtatshëm për aktivitetin e rezistencës, gjë që ishte vendimtare në gjuetinë e hershme. Arsyet kryesore për këtë avantazh biologjik janë hormonet - në këtë rast, estrogjeni dhe adiponektina, të cilat zakonisht janë të pranishme në sasi më të larta në trupin e femrës sesa tek mashkulli. Këto dy hormone luajnë një rol kritik në aftësimin e trupit të femrës për të moduluar glukozën dhe yndyrën - një funksion që është kyç në performancën atletike. Estrogjeni në veçanti ndihmon të inkurajojë trupin të përdorë yndyrën e tij të ruajtur për energji para se të përdorë rezervat e tij të karbohidrateve dhe të mbrojë qelizat e trupit nga dëmtimi gjatë ekspozimit ndaj nxehtësisë.
Profesor Ocobock tha: "Meqenëse yndyra përmban më shumë kalori sesa karbohidratet, është një djegie më e gjatë dhe më e ngadaltë, që do të thotë se e njëjta energji e qëndrueshme mund të të mbajë më gjatë dhe mund të vonojë lodhjen. "Estrogjeni është me të vërtetë heroi i heshtur i jetës, për mua. Është shumë i rëndësishëm për shëndetin kardiovaskular dhe metabolik, zhvillimin e trurit dhe rikuperimin e lëndimeve.'
Studiuesit zbuluan gjithashtu se struktura e trupit të femrës kishte qenë një avantazh në gjueti. "Me strukturën tipike më të gjerë të ijeve të femrës, ato janë në gjendje të rrotullojnë ijet e tyre, duke zgjatur hapat e tyre," shtoi profesori Ocobock. "Sa më gjatë të bësh hapa, aq më "të lirë" janë metabolikisht dhe aq më larg mund të shkosh, dhe më shpejt. "Kur e shikon fiziologjinë njerëzore në këtë mënyrë, mund t'i shohësh gratë si vrapuese maratonash kundrejt burrave si ngritës të fuqishëm."
Sipas të dhënave fosile, si meshkujt ashtu edhe femrat kanë të njëjtat lëndime gjatë gjuetisë. Janë gjetur edhe dëshmi për gjuetaret e hershme femra në periudhën e Holocenit në Peru, ku femrat varroseshin me armë gjuetie.
Profesor Ocobock tha: "Nuk varrosesh pa arsye me diçka, vetëm nëse ajo gjë është e rëndësishme për ty ose ishte diçka që e keni përdorur shpesh në jetën tënde. Për më tepër, ne nuk kemi asnjë arsye të besojmë se gratë parahistorike e braktisën gjuetinë e tyre gjatë shtatzënisë, ushqyerjes me gji ose mbajtjes së fëmijëve, dhe as nuk shohim në të kaluarën ndonjë tregues që ekzistonte një ndarje strikte seksuale e punës. Gjuetia i përkiste të gjithëve, jo vetëm meshkujve. Nuk kishte mjaftueshëm njerëz që jetonin në grupe për t'u specializuar në detyra të ndryshme. Të gjithë duhej të ishin gjeneralistë për të mbijetuar."
Dy studimet, të botuara njëkohësisht në revistën American Antropologist, janë të një rëndësie të madhe për të dy autorët, të cilët shpresojnë se gjetjet e tyre do të ndihmojnë në ndryshimin e narrativës rreth grave moderne. "Ky zbulim është i rëndësishëm në momentin aktual politik të shoqërisë sonë ku seksi dhe gjinia janë në qendër të vëmendjes", shtoi profesori Ocobock.
Edhe unë dua që njerëzit t'i ndryshojnë këto ide të inferioritetit fizik femëror që kanë ekzistuar për kaq shumë kohë. Duhet të ndryshojmë paragjykimet, ose të paktën të ndalojmë pak para se t'i bëjmë ato paragjykime. Dhe në një kuptim më të gjerë, nuk mund t'i supozosh plotësisht aftësitë e dikujt duke u bazuar në seks apo gjini."
(Kosova Sot Online)
