Pse "mënyra e tretë" e Macron-it është opsioni më i mirë për BE-në?
Shkruan: John Lloyd
Pyetja më e madhe në politikën demokratike në Evropë është: kush është përgjegjës? Çështja në fjalë u pasqyrua në qëndrimin e fundit në Parlamentin Evropian, ku ky organ votoi të mërkurën për të sanksionuar Hungarinë për politikat e saj joliberale. Dhe në Suedi, ku e djathta ekstreme kaloi mjaft mirë në zgjedhjet e së dielës së kaluar, për të siguruar që kufijtë e saj janë shtrënguar. Dhe në Britani, ku një marrëveshje paraprake në Brexit tani duket më afër. Idealet e një Bashkimi Evropian më të bashkuar kërkojnë qartësi. Duhet të merret një vendim nëse dëshirohet një federatë evropiane, duke hequr sovranitetin në vendet pjesëmarrëse, dhe nga kush. Ajo ishte dukur e lehtë para kohës sonë. Traktatet - të Augsburgut në vitin 1555 dhe të Vestfalias në vitin 1648, mbërritën pas viteve të masakrave - kërkuan një parim që shtetet e kombit ishin rendi natyror i marrëdhënieve ndërkombëtare. Traktatet nuk i ndaluan luftërat ose asgjësuan të gjitha perandoritë, as nuk sollën një epokë të tolerancës fetare. Por, ato donin të thoshin se vendet, që mund të kërkonin besnikërinë e qytetarëve brenda kufijve të përcaktuar, ishin njësia themelore e pushtetit. Kush ishte përgjegjës? Është e qartë se sundimtari - gjithnjë e më shumë, me kalimin e kohës, zgjidhej sipas vullnetit të popullit. Shtetet e vjetra, si Britania dhe Franca, kishin përvojë në këtë. Shtetet më të reja, si Gjermania dhe Italia në gjysmën e dytë të shekullit XIX, u përpoqën të kapnin atë. Në shekullin XX, vrulli anti-imperialist, i promovuar mbi të gjitha nga Shtetet e Bashkuara, mbështeti dhe krijoi shumë kombe të reja. Por, kërditë më të mëdha të Luftës së Dytë Botërore dhe nazizmit nxitën disa mendimtarë dhe aktivistë në Evropën e shkatërruar për ta parë nacionalizmin jo si një profilaktik kundër luftës, por si një shkak kryesor të saj. Ndërvarësia ekonomike dhe integrimi i ngadalshëm por i qëndrueshëm i qeverive do të zinte vendin e "balancës së pushtetit" midis shteteve që kishin dështuar aq qartë.
Një Evropë federale|
Fuqia nuk do të ishte më e balancuar, por e bashkuar në një entitet paqësor: një Evropë federale, e përkushtuar ndaj paqes, me vende të afërta që bashkoheshin me kusht që ata t'i respektonin rregullat e klubit: bashkëpunimi, demokracia, barazia, liria e fjalës, tregu dhe shtypi dhe respektimi i shoqërinë civile. Vlerat e liberalizmit perëndimor, të mishëruara në një lloj të ri pushteti qeverisës - i cili kishte hequr dorë nga fuqia e vjetër. Megjithatë, një klub ka rregulla, kufij që nuk mund të shkelen. Hungaria, një anëtar që nga viti 2004, këtë javë u vlerësua se i kishte shkelur ato. Një raport i një anëtari të Partisë së Gjelbër të Parlamentit Evropian nga Holanda, Judith Sargentini, zbuloi se administrata hungareze, e udhëhequr nga autoritari Viktor Orban, kishte shkelur tërësisht pavarësinë e gjyqësorit, të shtypit dhe të botës akademike dhe ishte bërë tepër i korruptuar. Si rezultat, parlamenti votoi për herë të parë në historinë e tij për të sanksionuar Hungarinë duke e privuar atë nga të drejtat e votimit në Këshillin e Ministrave të BE-së. Orban, duke denoncuar masën si të përgatitur përpara debatit, ishte tërësisht sfidues, duke thënë se Hungaria "nuk do të bashkohet me këtë shantazh". Ky ishte, tha ai, një sulm ndaj shtetit hungarez dhe popullit të saj, nga vendet që kishin lejuar hyrjen e valëve të emigrantëve në Evropë, dhe që po përpiqeshin ta detyronin Hungarinë të bënte të njëjtën gjë. Konfrontimi i Orbanit dramatizon çështjen: a ka një shoqëri demokratike e kufizuar, sikur që është BEja, ta ketë pushtetin për ta anashkaluar një qeveri të zgjedhur si të vetën? Orban ka përjashtuar liberalizimin e BE-së, mbi të gjitha politikën e saj të emigrantëve, që nga zgjedhja e tij në vitin 2010. Këtë vit, me një mandat të forcuar në zgjedhjet e prillit dhe me mbështetjen e përhapur të partive patriotike-populiste - në pushtet në Poloni dhe Itali dhe duke fituar apel më së fundi në Suedi - ai ndihet gjithnjë e më shumë në gjendje të shprehë një sfidë brenda BE-së.
Censurimi i Hungarisë
Orban e sheh veten si ruajtës të vlerave të vërteta të krishtera, duke mbajtur flakën e një krishterimi militant të zhdukur në duart e Evropës Perëndimore indiferente, e cila madje inkurajon një pushtim të Evropës nga emigrantët kryesisht myslimanë. Ai do të vazhdojë dhe me besim - pasi votimi i parlamentit të censurojë Hungarinë duhet të miratohet nga udhëheqësit e 28 shteteve anëtare (duke përfshirë edhe një Britani ende në proces të daljes), dhe atje ai ka aleatë, mbi të gjitha në Poloni dhe Itali, të cilat shtete mund të votojnë për ta vënë veton ndaj këtij vendimi. Rasti hungarez ka ndriçuar, mizorisht por domosdoshmërisht, çështjen e autoritetit. Ekziston edhe pyetja e vënë përpara Bashkimit Evropian nga Emmanuel Macron, udhëheqësi më i qartë në kundërshtim me populistët nacionalistë. Duke nxitur një avancim më të fuqishëm në integrimin më të ngushtë evropian, vetëm presidenti francez e ka vënë çështjen në mënyrë të qartë: kush është për federatë? Dhe kush nuk është? Udhëheqësit e tjerë kishin votuar për një monedhë euro, e cila ishte po aq një mekanizëm për një integrim më të madh si një mjet i ri i këmbimit, duke rënë dakord për "Unionin gjithnjë e më të ngushtë" - ndërsa në të njëjtën kohë duke u zbythur nga një sistem më i fuqishëm bankar dhe financiar, partitë e qendrës së djathtë qeveritare gjermane dhe kombet veriore kanë frikë, do të thotë më shumë papërgjegjshmëri nga vendet jugore. Orban llogarit në këto ndarje. Ai e sheh forcimin e tanishëm të nacionalistëve, e kupton ngurrimin e BE-së për të bërë më shumë sesa për të bërë deklarata, dhe ndërkohë e kalon kohën e tij. Macron, i cili ka detyruar ritmin dhe nevojën për një vendim, ka dhënë gjithashtu një rrugë të tretë ndërmjet integrimit dhe daljes së zgjedhur nga Mbretëria e Bashkuar. Ai ka propozuar një Evropë të qarqeve koncentrike, me një bërthamë integruese dhe një aderim gjithnjë e më të dobët ndaj Bashkimit në ato shtete që ndodhen në hapësirat e mëtejshme nga qendra.
(Kosova Sot)
Pyetja më e madhe në politikën demokratike në Evropë është: kush është përgjegjës? Çështja në fjalë u pasqyrua në qëndrimin e fundit në Parlamentin Evropian, ku ky organ votoi të mërkurën për të sanksionuar Hungarinë për politikat e saj joliberale. Dhe në Suedi, ku e djathta ekstreme kaloi mjaft mirë në zgjedhjet e së dielës së kaluar, për të siguruar që kufijtë e saj janë shtrënguar. Dhe në Britani, ku një marrëveshje paraprake në Brexit tani duket më afër. Idealet e një Bashkimi Evropian më të bashkuar kërkojnë qartësi. Duhet të merret një vendim nëse dëshirohet një federatë evropiane, duke hequr sovranitetin në vendet pjesëmarrëse, dhe nga kush. Ajo ishte dukur e lehtë para kohës sonë. Traktatet - të Augsburgut në vitin 1555 dhe të Vestfalias në vitin 1648, mbërritën pas viteve të masakrave - kërkuan një parim që shtetet e kombit ishin rendi natyror i marrëdhënieve ndërkombëtare. Traktatet nuk i ndaluan luftërat ose asgjësuan të gjitha perandoritë, as nuk sollën një epokë të tolerancës fetare. Por, ato donin të thoshin se vendet, që mund të kërkonin besnikërinë e qytetarëve brenda kufijve të përcaktuar, ishin njësia themelore e pushtetit. Kush ishte përgjegjës? Është e qartë se sundimtari - gjithnjë e më shumë, me kalimin e kohës, zgjidhej sipas vullnetit të popullit. Shtetet e vjetra, si Britania dhe Franca, kishin përvojë në këtë. Shtetet më të reja, si Gjermania dhe Italia në gjysmën e dytë të shekullit XIX, u përpoqën të kapnin atë. Në shekullin XX, vrulli anti-imperialist, i promovuar mbi të gjitha nga Shtetet e Bashkuara, mbështeti dhe krijoi shumë kombe të reja. Por, kërditë më të mëdha të Luftës së Dytë Botërore dhe nazizmit nxitën disa mendimtarë dhe aktivistë në Evropën e shkatërruar për ta parë nacionalizmin jo si një profilaktik kundër luftës, por si një shkak kryesor të saj. Ndërvarësia ekonomike dhe integrimi i ngadalshëm por i qëndrueshëm i qeverive do të zinte vendin e "balancës së pushtetit" midis shteteve që kishin dështuar aq qartë.
Një Evropë federale|
Fuqia nuk do të ishte më e balancuar, por e bashkuar në një entitet paqësor: një Evropë federale, e përkushtuar ndaj paqes, me vende të afërta që bashkoheshin me kusht që ata t'i respektonin rregullat e klubit: bashkëpunimi, demokracia, barazia, liria e fjalës, tregu dhe shtypi dhe respektimi i shoqërinë civile. Vlerat e liberalizmit perëndimor, të mishëruara në një lloj të ri pushteti qeverisës - i cili kishte hequr dorë nga fuqia e vjetër. Megjithatë, një klub ka rregulla, kufij që nuk mund të shkelen. Hungaria, një anëtar që nga viti 2004, këtë javë u vlerësua se i kishte shkelur ato. Një raport i një anëtari të Partisë së Gjelbër të Parlamentit Evropian nga Holanda, Judith Sargentini, zbuloi se administrata hungareze, e udhëhequr nga autoritari Viktor Orban, kishte shkelur tërësisht pavarësinë e gjyqësorit, të shtypit dhe të botës akademike dhe ishte bërë tepër i korruptuar. Si rezultat, parlamenti votoi për herë të parë në historinë e tij për të sanksionuar Hungarinë duke e privuar atë nga të drejtat e votimit në Këshillin e Ministrave të BE-së. Orban, duke denoncuar masën si të përgatitur përpara debatit, ishte tërësisht sfidues, duke thënë se Hungaria "nuk do të bashkohet me këtë shantazh". Ky ishte, tha ai, një sulm ndaj shtetit hungarez dhe popullit të saj, nga vendet që kishin lejuar hyrjen e valëve të emigrantëve në Evropë, dhe që po përpiqeshin ta detyronin Hungarinë të bënte të njëjtën gjë. Konfrontimi i Orbanit dramatizon çështjen: a ka një shoqëri demokratike e kufizuar, sikur që është BEja, ta ketë pushtetin për ta anashkaluar një qeveri të zgjedhur si të vetën? Orban ka përjashtuar liberalizimin e BE-së, mbi të gjitha politikën e saj të emigrantëve, që nga zgjedhja e tij në vitin 2010. Këtë vit, me një mandat të forcuar në zgjedhjet e prillit dhe me mbështetjen e përhapur të partive patriotike-populiste - në pushtet në Poloni dhe Itali dhe duke fituar apel më së fundi në Suedi - ai ndihet gjithnjë e më shumë në gjendje të shprehë një sfidë brenda BE-së.
Censurimi i Hungarisë
Orban e sheh veten si ruajtës të vlerave të vërteta të krishtera, duke mbajtur flakën e një krishterimi militant të zhdukur në duart e Evropës Perëndimore indiferente, e cila madje inkurajon një pushtim të Evropës nga emigrantët kryesisht myslimanë. Ai do të vazhdojë dhe me besim - pasi votimi i parlamentit të censurojë Hungarinë duhet të miratohet nga udhëheqësit e 28 shteteve anëtare (duke përfshirë edhe një Britani ende në proces të daljes), dhe atje ai ka aleatë, mbi të gjitha në Poloni dhe Itali, të cilat shtete mund të votojnë për ta vënë veton ndaj këtij vendimi. Rasti hungarez ka ndriçuar, mizorisht por domosdoshmërisht, çështjen e autoritetit. Ekziston edhe pyetja e vënë përpara Bashkimit Evropian nga Emmanuel Macron, udhëheqësi më i qartë në kundërshtim me populistët nacionalistë. Duke nxitur një avancim më të fuqishëm në integrimin më të ngushtë evropian, vetëm presidenti francez e ka vënë çështjen në mënyrë të qartë: kush është për federatë? Dhe kush nuk është? Udhëheqësit e tjerë kishin votuar për një monedhë euro, e cila ishte po aq një mekanizëm për një integrim më të madh si një mjet i ri i këmbimit, duke rënë dakord për "Unionin gjithnjë e më të ngushtë" - ndërsa në të njëjtën kohë duke u zbythur nga një sistem më i fuqishëm bankar dhe financiar, partitë e qendrës së djathtë qeveritare gjermane dhe kombet veriore kanë frikë, do të thotë më shumë papërgjegjshmëri nga vendet jugore. Orban llogarit në këto ndarje. Ai e sheh forcimin e tanishëm të nacionalistëve, e kupton ngurrimin e BE-së për të bërë më shumë sesa për të bërë deklarata, dhe ndërkohë e kalon kohën e tij. Macron, i cili ka detyruar ritmin dhe nevojën për një vendim, ka dhënë gjithashtu një rrugë të tretë ndërmjet integrimit dhe daljes së zgjedhur nga Mbretëria e Bashkuar. Ai ka propozuar një Evropë të qarqeve koncentrike, me një bërthamë integruese dhe një aderim gjithnjë e më të dobët ndaj Bashkimit në ato shtete që ndodhen në hapësirat e mëtejshme nga qendra.
(Kosova Sot)
