Trump-i, Putin-i dhe Erdogan-i, tre burrat që diplomacinë globale e çojnë në këmbë

Shkruan: Nic Robertson

A keni dëgjuar ndonjëherë për tre liderë botërorë që hyjnë në një dhomë takimi? I pari thotë: "Unë jam njeriu më i fuqishëm në këtë dhomë - 33 milionë njerëz më ndjekin në "Twitter". I dyti thotë: "Unë jam njeriu më i fuqishëm në dhomë - unë e kam ndaluar Twitter-in". Dhe i treti thotë: "Jo, unë jam njeriu më i fuqishëm në dhomë - unë kam të gjitha fjalëkalimet". Linja e grushtit, natyrisht, është se askush nuk mund të tregojë nëse ndonjëri prej tyre e ka gabim. Megjithëse vështirë se mund të dëgjojmë presidentët Donald Trump, Recep Tayyip Erdogan dhe Vladimir Putin angazhohen në një diskurs të tillë në samitin e G20-ës në Hamburg nuk është larg mendsh të besojmë se këta burra janë në gjendje të kenë një mendim të tillë. Përderisa secili prej tyre është në shkallë të ndryshme të lidershipit të tij, Putin ka qenë lider me vite, Erdogan e ka çimentuar kontrollin e tij disa muaj më parë dhe Trump-i është i papërvojë në shtegun botëror, që të gjithë këta tani po shfaqen si ndërhyrës të mëdhenj globalë. 

Nuk dëgjojnë më për artin e kompromisit

Samiti i G20-ës në Hamburg vjen në kohën e përçarjes së madhe globale. Burrështetasit e vjetër dhe gratë diplomate kanë thënë se rregulli pas botës së Luftës së Dytë Botërore ka përfunduar, në mënyrë potenciale duke lënë dekada të stabilitetit të varur në refuzimin terminal. Përderisa njëzet liderët më të fuqishëm grumbullohen në qytetin verior të Gjermanisë, disa prej tyre mund ta hedhin një shikim në qiell, duke kujtuar kur ky qytet dukej sikur Mosuli sot, i rrënuar nga lufta. Në korrik të vitit 1943, bombarduesit aleat kishin filluar fushatën bombarduese, operacionin "Gomorrah". Për vetëm tetë ditë, ishin vrarë 42,000 civilë dhe më shumë se 37,000 ishin lënduar. Tmerri i asaj lufte dhe dëshira ndërkombëtare për të mos lejuar megalomaniët që kurrë të mbajnë ndikim të plotë global është pjesë e asaj që e bën sot mbledhjen e udhëheqësve të botës në G20 kaq të rëndësishme. Pjesërisht, kjo është arsyeja përse të gjithë duhet të kujdesemi që shumë ankesa që do të diskutohen nga këta liderë mund të zgjidhen. Nuk ndihmon as fakti se disa prej tyre arrijnë në Hamburg me çantat plot diplomaci derisa liderët botërorë janë varrosur në qëndrimet e tyre dhe nuk dëgjojnë për artin e kompromisit. Merreni Putin-in shembull. A ka thënë se i vjen keq ndonjëherë për rolin e Rusisë në zgjedhjet amerikane? A ia ka kthyer Krimenë Ukrainës apo ndoshta ka konsideruar t'i japë fund aneksimit të saj? A ka ndaluar ndonjëherë së menduari së presidenti Bashar al-Assad, të cilin ai e përkrah në luftën civile në Siri, pasi që ka vrarë qindra mijëra njerëz, popullin e tij, nuk do të ishte i duhuri për ta udhëhequr më vendin? Dhe, më pas e kemi edhe Trump-in, për të cilin vetë gruaja e tij ka thënë se kur ndihet i sfiduar godet dhjetë herë më shumë e më vështirë. Ai vjen në samitin G20, një person i veçuar në ndryshimet klimatike. Pak kohë pas samitit të G7-ës në maj, ai ka mërzitur liderët tjerë duke rrëzuar përkushtimin e Barack Obama-s në lidhe me marrëveshjen e Parisit për klimën. Dhe, sikurse Putin-i, ndërhyrjet e Trump-it nuk janë të vetme. Ai së fundmi ka ngritur tensionet me Kinën, duke u përballur me polemika rreth shitjeve të armëve Tajvanit dhe duke testuar ujërat rreth ishujve të diskutueshëm - mos të përmendim gjuhën e tij të vështirë për tregtinë. I gjithë ky bagazh duket se po tkurrë ndonjë shpresë për t'i thirrur mendjes për Korenë e Veriut, diçka që në samitin e G20- ës, liderët po shpresonin se mund të ulej tensioni për luftë nukleare. Natyrisht, ky është impakti i saktë që lideri i Koresë së Veriut, Kim Jong Un, do të ketë shpresuar. Testi i tij, lansimi i raketës të cilën sekretari i Shtetit, Rex Tillerson, e ka përshkruar si një raketë balistike interkontinentale vetëm sa ngrit shtyllën apo turmën e dështimit, por ai mbjell dyshime se ambiciet e tij nukleare mund të ndalen. Tashmë provokimet e tij kanë bashkuar Rusinë dhe Kinën para fytyrës së Trump-it. 

Miqtë e rinj

Trump arrin në Hamburg me avantazhet e nikoqirit, kancelares gjermane, Angela Merkel, për tregtinë dhe ndryshimet klimatike. Sa mund të pajtohen në lidhje me Rusinë, Sirinë dhe Ukrainë, kjo pasi deri më tani Trump ende nuk e ka bërë të qartë pozicionin e tij në këto çështje ose si do të duket politika afatgjate e tij. Që të dy do të pajtohen se aty po merr pjesë edhe një burrë i fortë, presidenti i Turqisë, Erdogan. Jo vetëm se ka administruar një referendum që ia ka përcjellë fuqinë e Parlamentit në duart e tij drejt Presidencës. Duke e parë se si sigurimi i Erdogan-it rrah protestuesit kur Erdogan kishte vizituar Trump-in në Uashington disa javë më parë, Merkel ka bllokuar kërkesën e Erdogan-it të mbajë mitingje në Gjermani. Problemet e Trump-it me Erdogan-in janë më të mëdha sesa të Merkel-it. Përderisa luftimet në Siri po nxjerrin një përfundim - ISIS-i po humb pozicionet e veta dhe de-fakto kryeqytetin në Raka - armatimi i Kurdëve nga Trump-i me qëllim vrasjen e ISIS-it ka zemëruar Erdogan-in, i cili të dyja palët, si ISIS-in po ashtu edhe forcat kurde, i konsideron si terroriste. Për pjesën e tij, Putin është i lumtur të ketë Trump-in dhe Erdogan-in në zënkë - kjo i lejon aleatit të tij Assad t'i mbledhë shpërblimet. Por, përkundër luftës për Rakan, fundi strategjik i lojës në Siri është gara për qytetin lindor Deir Ezor. Nëse Assad-i shkon i pari atje, atëherë ai, Rusia dhe Irani, do të kontrollojnë rrugët vitale që dërgojnë në Teheran, Bagdad, Damask, Bejrut. Kjo nuk është aspak e këndshme për një pjesëtare të G20-ës, Arabinë Saudite. Përderisa Mbreti Salman ka anuluar vizitën, tashmë aksione diplomate janë ngritur. I biri i tij, i riu, ambiciozi dhe rishtazi i kurorëzuar Princi Mohammed bin Salman, është shumë më i ashpër. Siç ai njihet, "MBS", vjen tashmë i ushtruar nga refuzimi i Katarit në një linjë me kërkesat e fundit të Emirateve të Bashkuara Arabe për t'i ndarë lidhjet me lidhjet terroriste, midis shumë kërkesave. Kolegët e tij do të inkurajojnë princin që t'i ftohë krahët dhe të arrijnë një marrëveshje. Kryeministrja e Britanisë, Minister Theresa May, është për të krijuar miq të rinj dhe për të gjetur marrëveshje, por fuqia e saj është në rënie. Një yll ndërkombëtar në ngritje është fytyra e freskët e presidentit francez, Emmanuel Macron, i cili pritet të injektojë pak optimizëm. Mos të harrojmë se gjermanët u drejtohen kutive të zgjedhjeve muajt që po vijnë. Përderisa ajo po duket se po kënaqet me udhëheqjen, mos të përmendim respektin e shumë liderëve, ajo ende mund ta përdorë samitin në mënyrë pozitive, për ta rritur popullaritetin e saj. Por, edhe këtu Trump shihet si ndërhyrës. Ai ka biseduar me Merkel dhe e ka kritikuar aq shumë për politikën e saj me refugjatët dhe ka goditur shitjen e veturave gjermane në Amerikë. Me vendimin e Merkel që Samiti i G20 të mbahet në qendër të qytetit, para protestave, kritikat e amerikanit për gjermanen nuk do të mungojnë. Mjafton të thuhet se rrallë në fushën e diplomacisë globale të kohëve të fundit kaq shumë u mbështetën në aq pak për kaq shumë. Prandaj, është një turp, në njëfarë mënyre, për njerëzit e fortë. Pak më pak nga ata mund të kenë vetëm një ekuilibër drejt një rezultati më të favorshëm të G20-ës. Duke folur për secilin, a keni dëgjuar për tre liderët botërorë që u larguan nga dhoma? Ata janë pajtuar se ishin liderët më të mirë dhe kanë fituar të gjitha debatet.

Nic Robertson është një njeri i shpërblyer nga "CNN International Diplomatic Editor". Opinioni në këtë artikull i takon autorit

(Kosova Sot)